نام کتاب : اصول فقه نوين نویسنده : اراکی، محسن جلد : 1 صفحه : 466
3) «اجمال
قرينه متّصله» به ذو القرينه سرايت مىكند و موجب اجمال اصل كلام مىشود.
بنابر
اين، سه نتيجه بر اين قاعده مترتّب است:
1)
دخالت همه اجزاى كلام واحد در تعين ظهور آن؛
2)
مانعيت احتمال قرينيت متّصل از انعقاد ظهور؛
3)
سرايت اجمال قرينه متّصله به اصل كلام.
قاعده
چهارم: قاعده تعين ظهور كلام با تمام كلام و سكوت متكلم:
يا
به تعبيرى ديگر: قاعده «اتمام مرام به اتمام كلام».
اين
قاعده نيز از همان قاعده رفتارى: «تناسب رفتار ارادى با انگيزه فاعل» نشأت
مىگيرد. از اين قاعده رفتارى، قاعده رفتارى ديگرى توليد مىشود كه حاصلش چنين
است: «آن كس كه از كارى دست كشيده است، كارش به پايان رسيده است»؛ زيرا بنابر اصل
«تناسب رفتار ارادى با انگيزه»، مراد اگر حاصل نشده، كار ادامه دارد. بنابر اين،
هرگاه كار متوقّف شد، نشانه آن است كه مراد حاصل شده و كار، به پايان رسيده است.
رها
كردن كار در اثناى آن و پيش از اتمام مراد از آن، خلاف رفتار عقلايى است؛ مگر آنكه
عاملى بيرونى مانع از ادامه كار شود كه سخنى ديگر است.
بنابر
اين اصل رفتارى، گويندهاى كه از سخن گفتن باز مىايستد و به سخن ادامه نمىدهد،
سخنش به پايان رسيده؛ وگرنه سخن را ادامه مىداد. به پايان رسيدن سخن، بهمعناى آن
است كه مراد گوينده از كلام، حاصل شده است و اين، همان است كه از آن به قاعده
«اتمام مرام با اتمام كلام» يا «تعين ظهور كلام با انتهاى كلام و اتمام آن» تعبير
كرديم.
بر
اين قاعده نيز نتايجى مترتّب مىشود:
1)
الغاى احتمال وجود قرينه متّصله: زيرا معناى چنين احتمالى اين است كه به رغم آنكه
متكلّم به سخن ادامه نداده، سخنش تمام نشده و مرادش از كلام حاصل نشده است؛
نام کتاب : اصول فقه نوين نویسنده : اراکی، محسن جلد : 1 صفحه : 466