نام کتاب : رساله توضيح المسائل نویسنده : فياض، شيخ محمد اسحاق جلد : 1 صفحه : 794
مىباشد، ولى اگر اصلًا نرويد، ديه كامل است. اگر
موى ابرو تماماً از بين برود، بنابر اقرب ديه آن نصف ديه چشم يعنى دويست و پنجاه
دينار طلاى سكه دار و يا سه هزار درهم نقره مسكوك است. چنان چه قسمتى ازابرو از
بين برود به نسبت آن ديه مىگيرند. اگر ريش كسى را بتراشند، بنابر اظهر ديه ندارد،
امّا اگر بعد ازتراشيدن ريش برويد در آن ارش است و تعيين ارش هم در دست حاكم شرع
است ولى اگر ريش نرويدنظر مشهور اين است كه در آن ديه كامل است امّا اين نظر اشكال
دارد و اظهر آن است كه در آن ارش است.
دوّم:
ديه دو چشم؛ ديه دو چشم ديه كامل است و در يك چشم نصف ديه است و در اين جهت بين
چشم سالم، كم بين، ضعيف، چشم لوچ و دو بين و درشت، فرقى نيست. پلكهاى چهارگانه
بنابر اظهر ديه كامل ندارد. در پلك بالايى ثلث ديه چشم مىباشد كه عبارت است از صد
و شصت وشش دينار و دو ثلث (3/ 2) دينار و در پلك پايينى نصف ديه يك چشم است كه
دويست و پنجاه دينارمى باشد. امّا در مورد مژگان در شرع اندازهاى براى آنها بيان
نشده، حتى اگر با پلكها ضميمه شود. البته اگر مژگان جداگانه از بين بروند در آنها
ارش است.
(مسأله
3502) اگر پلكها با دو چشم از جا درآورده شوند، يك ديه كفايت نمىكند،
يعنى هم بايد ديه پلكها و هم ديه دو چشم را بدهد.
(مسأله
3503) اگر چشم سالم كسى كه چشم ديگر او كور است درآورده شود، در آن ديه
كامل است و اقرب اين است كه فرقى نمىكند كورى يك چشم به حسب خلقت باشد يا به سبب
آفت آسمانى يا جنايت، همچنان كه فرق نمىكند اگر كورى يك چشم به سبب جنايت بوده
ديه آن را از جانى گرفته باشد يا نگرفته باشد. در فروبردن چيزى به چشم كور ثلث (3/
1) ديه است، بازهم در اينكه كورى چشم اصلى باشد يا عارضى فرقى نيست و حكم چنين
است در بريدن هر عضو فلج كه ديه آن ثلث (3/ 1) ديه عضو سالم است.
(مسأله
3504) اگر چشم شخصى را در بياورد و ادّعا كند كه وى چشم بينا نداشته ولى
مجنى عليه ادّعاكند كه چشمش سالم بوده، در اين صورت اظهر اين است كه قول مجنى عليه
با قسم پذيرفته مىشود وحكم چنين است اگر اختلاف بين جانى و مجنى عليه در ساير
اعضا از اين ناحيه باشد.
سوّم:
ديه بينى؛ اگر بينى از ريشه در آورده شود يا نرمى بينى بريده شود درآن ديه
كامل
نام کتاب : رساله توضيح المسائل نویسنده : فياض، شيخ محمد اسحاق جلد : 1 صفحه : 794