پرداخت خمس پس از كسرمخارج واجب است.

(مسأله 1218) در مالكيت گنج فرق ندارد، در زمين هايى باشد كه در اصل خراب بوده يا به سبب چيزى خراب شده، يا به طور طبيعى يا به دست بشر آباد شده باشد، يا در زمين هايى كه تابع ملكيت عمومى يا خصوصى است، به هر حال در صورتى كه به حد نصاب برسد و از طلا و نقره مسكوك باشد، مال يابنده شده خمس آن بر اوواجب مى‌شود.

(مسأله 1219) لُقطه به غير از حيوان به مال گم شده گفته مى‌شود كه صاحبش معلوم نباشد. يابنده آن به شرطى كه از پيداكردن صاحب آن نا اميد نباشد و مال هم داراى علامت مشخّص باشد و اعلام هم برايش خطر نداشته باشد، بايد تا يك سال اعلام نمايد و فرق نمى‌كند كه قيمتش كمتر از يك درهم باشد يابيشتر.

اگر يابنده تا يكسال صاحبش را پيدا نكرد، مخيّر است بين اين‌كه از طرف صاحبش با ضمان صدقه بدهد يا جزء مالش قرار دهد تا صاحبش پيدا شود و اگر پيدا نشود بايد آن را در وصيّتش ذكركند. اما اگر علامت مشخصى نداشته باشد، در جواز مالك شدن آن اشكال بلكه ممنوع است. اما اگرحيوانى مثل گوسفند و مانند آن را در بيابانها، كوهستانها و درّه هايى كه خالى از سكنه است بيابد كه نتواند خود را از درندگان حفظ كند، جايز است كه آن را بقصد تملك بگيرد.

(مسأله 1220) اگر مالك مال، معلوم ولى مكانش مجهول باشد، چنان‌چه جستجو امكان دارد، واجب است جستجو كند وگرنه آن را صدقه دهد وحكم چنين است اگر مالك ومكان او هر دومجهول باشد.

(مسأله 1221) اگر مالى را پيدا كند كه مالكش معلوم ولى گمشده باشد، بايد تلاش كند تا او را پيدانمايد وگرنه مثل مال خودش مى‌شود تا آن‌كه صاحبش را بيايد و اگر نيافت به آن وصيّت كند و اگر اميدى به پيدا شدن مالك نداشته باشد، بايد صدقه دهد.

(مسأله 1222) اگر گنج در زمين خريدارى شده- مانند باغها وخانه‌ها- پيدا شود، چنان‌چه اطمينان دارد كه مال فروشنده است، بايد به او برگرداند و اگر مطمئن شود كه مال يكى از مالكان قبلى آن زمين است، در صورتى كه اجمالًا بداند كه مالك يا يكى از وارثان او در قيد حيات است، بايد به آنان اعلام نمايد و اگر يكى از آنان آن را بشناسد مال اوست و گرنه با قرعه بايد مالك را معين كند و اگر بداند كه مالك آن در قيد حيات نيست و نداند كه وارثى دارد مال خود