بنده غيرمكاتب- بنابر قولى كه مالك مى‌شود- بنابراحتياط زكات فطره بر او واجب است والّا چيزى بر اونيست، بر بنده مكاتب، بنابر اظهر زكات فطره واجب است چه مطلق باشد چه مشروط. بيهوش نبودن در وجوب زكات فطره شرط نيست ولى شرط است كه شخص پيش از اتمام ماه رمضان داراى شرايط باشد، بنابراين اگر ماه شوال داخل گردد وشرايط موجود نباشد، چيزى بر او واجب نيست. امّا اگرشرايط نزديك غروب وپيش از رؤيت ماه شوال موجود شود، زكات فطره واجب مى‌شود، اما اگرشرايط همزمان با ديدن هلال يا بعد از آن محقق شود، اقرب عدم وجوب است اگرچه احتياط آن است كه زكات فطره را بپردازد.

(مسأله 1192) مستحب است كه فقير زكات فطره را بپردازد و اگر فقط يك صاع داشته باشد آنرا به يكى از خانواده‌اش صدقه دهد سپس آن را بين آنان دست به دست بگرداند و پس از آن بنابراحتياط مستحب به بيگانه‌اى صدقه دهد. نيز بنابراحتياط مستحب اگر بين آنها بچه يا ديوانه‌اى باشد، وليّش آنرا براى خود بگيرد و از طرف او ادا نمايد.

(مسأله 1193) اگر كافر بعد از هلال ماه شوال، مسلمان شود، زكات فطره از او ساقط است، امّا اگرمخالف شيعه شود، بايد آن را بپردازد ونيت در آن مثل عبادات ديگر واجب مى‌باشد.

(مسأله 1194) كسى كه شرايط فوق را دارا باشد، واجب است زكات فطره خود وهمه كسانى را كه نان‌خور او به حساب مى‌آيند بپردازد، چه نان خور او واجب النفقه او باشد يا غير آن، نزديك باشد يادور، مسلمان باشد يا كافر، كوچك باشد يا بزرگ، بلكه ظاهر آن است كه اگرچه در مدت كمى جزء نانخوراو حساب شود مثل مهمانى كه قبل ازرؤيت هلال بر او وارد شود وشب عيد نزد او بماند حتى اگر چيزى نخورد، همچنين بنابراحتياط لزومى مهمانى كه بعد از ديدن هلال وارد شود، بايد فطره‌اش را بدهدوامّا اگر در شب عيد كسى را به افطار دعوت كند، زكات فطره او بر دعوت كننده واجب نيست.

(مسأله 1195) تأمين مخارج كسى در نانخوربودن او، كافى نيست، بلكه در نانخور بودن نوعى ازتابعيت معتبر است.

(مسأله 1196) كسى كه زكات فطره‌اش بر ديگرى واجب است از خودش ساقط است، اما اگر ديگرى بواسطه غفلت يا فراموشى ومانند آن، فطره را نپردازد، بنابراظهر بايد خودش بپردازد. همچنين اگرنان ده فقير باشد ونانخور بى نياز وداراى تمام شرايط باشد، بايد خودش زكات فطره را