اقتصاد اسلامى مبتنى بر جهان‌بينى توحيدى‌

توحيد و اصول عقايد منشعب از آن و به عبارتى جهان‌بينى توحيدى، بر حيات اقتصادى انسان‌ها در جامعه اسلامى اثر گسترده مى‌گذارد. بر اساس جهان‌بينى توحيدى، انسان مسلمان در برابر خدا و جامعه انسانى مسئوليت دارد. اگر انسان، خود را در برابر خدا مسئول بداند، در تمام فعاليت‌هاى اقتصادى، توليدى، توزيعى و مصرفى خويش به اين مسئوليت توجه دارد و آن امور را بر اساس اين مسئوليت تنظيم مى‌كند. در جهان‌بينى غير الهى كه بر محور اعتقاد نداشتن انسان به خدا و مادى‌گرايى استوار است، رويكرد انسان به فعاليت‌هاى اقتصادى نيز به گونه‌اى ديگر خواهد بود. تأثير هر دو نوع جهان‌بينى بر فعاليت‌هاى اقتصادى، كيفيت به دست آوردن ثروت و مصرف آن و نيز مقوله عدالت اجتماعى بسيار آشكار است.

تأثير باور به معاد بر اقتصاد

در جهان‌بينى اسلامى، ايمان به معاد و حيات اخروى كه يكى از اصول اعتقادى اسلام به شمار مى‌رود، در چگونگى عملكرد اقتصادى، جامعه اسلامى نقشى بسيار برجسته دارد و بر بسيارى از مسائل و مشكلات اجتماعى از جمله تنظيم روابط و مناسبات اقتصادى و بانكدارى اثر مى‌گذارد. ايمان به حيات ديگر و جهان آخرت سبب مى‌شود معناى سود، زيان، مطلوبيت، خسارت و تجارت نزد انسان عوض شود و مصداق‌هاى آن‌ها گسترش يابد. ديگر براى چنين انسانى فقط سود و زيان در اين دنيا مهم نيست؛ چون جهان ديگرى را بعد از اين جهان مى‌بيند و به آن معتقد است و يقين دارد كه آن‌چه را در اين جهان در راه خدا بدهد، ده برابر آن را در جهان ديگر به دست مى‌آورد. خداوند نيز هنگام سخن گفتن از انفاق،