د- گاهى از اوقات رؤيت هلال نزد گروه يا بعضى از افراد آن ثابت شده و اين امر به خاطر عدالت شهود مى‌باشد. و گروه بدون آن كه اسامى شهود را نام ببرد ثبوت هلال را اعلام مى‌دارد. پس از اين براى مكلف معلوم مى‌گردد كه يكى از شهود فاسق و يا مجهول الحال بودهاست در حالى كه آن شاهد يكى از دو نفر مورد استناد در ثبوت هلال بوده است. وظيفه مكلفى كه به گفته ايشان روزه گرفته يا افطار نموده چيست؟

جواب: هنگامى كه فسق يكى از دو شاهدان نسبت به هلال ماه براى او احراز شود. روزه‌اى را كه بدين سبب افطار نموده بايد قضاء نمايد. بى آن كه كفاره براى او ثابت باشد. اما اگر نسبت به حال يكى از شاهدان جهل پيدا نمايد نه قضاء واجب است و نه كفاره و اين حكم در حالى است كه در گروه تشكيل يافته حداقل دو شاهد عادل وجود داشته باشد. وگرنه قضاء بر او واجب است ولى كفاره واجب نيست.

س 151- هنگامى كه در يك شهر ميان دو طائفه بزرگ آن نسبت به رؤيت هلال، اختلاف درگيرد در حالى كه هر دو گروه مورد اطمينان باشد، وظيفه مكلف چيست؟

جواب: براى مسأله مذكور فرض‌هاى گوناگونى قابل تصوير است چرا كه ثبوت هلال نزد يكى از دو طائفه يا به حكم حاكم است، يا به ادعاى رؤيت و يا به استناد نمودن‌