فوق العاده ثابت مى‌شود مانند وجب نماز و روزه و زكات و حج و جهاد و ساير احكام تعبدى و توصلى و صحت معاملات و يا بطلان پاره ديگرى از معاملات بالمعنى الاعم و الاخص.

ب: احكامى كه براى موضوعات خود با ملاحظه حالات فوق العاده و عروض عناوين ثانوى عارض مى‌گردد. مانند حكم يك موضوع نه به ملاحظه ذات او بلكه به ملاحظه عناوين ثانوى مانند مرض و عجز. مثلا آب براى تطهير يا براى وضو و غسل پيدا نتواند يا استعمال آن مرض‌زا باشد و مانن حرج و مشقت، مانند صرف پول در حج، كه او را پس از اداى حج تنگدست كند و زندگانى او را حرجى بسازد كه وجوب را از حج ساقط مى‌كند و مانند تزاحم حكم وجوب يا حرمت با حكم مهمتر كه بباب تزاحم مشهور است و امثال اين عناوين مانند اضطرار كه حرمت و وجوب را برطرف مى‌كند اين عناوين ثانويه در متن قرآن و سنت و عقل و اجماع جاى دارد مشكلات را در زندگى متغير از سر راه مسلمان برمى‌دارد و احكام فقهى را پويايى مى‌بخشد.

ج: مواردى كه شارع متعرض حكم آنها نشده و گويا اختيار آنها را براى مكلّفين و تصميم دسته‌جمعى (شورايى) يا تصميم افراد گذشته است، مى‌شود اسم آنرا منطقه الفراغ ناميد. ولى اين موارد حداقل طبق اصول عملى، كه در اصول فقه بيان شده است محكوم به حليت ظاهرى است و حتى ممكن است پاره‌اى از انها محكوم به حليت واقعى باشد ولى حكم واقعى آنها به عنوان خاص آنها در فقه به مكلفين نرسيده است.

مثلا وسايل نقليه زمينى از طرف راست بروند يا از طرف چپ؟ و