responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : تسنيم نویسنده : محسنى، شيخ محمد آصف    جلد : 1  صفحه : 121

ذهاب اله گفته شده كه الهه با هم مبائن‌اند و اثر مبائن هم مبائن است پس بين موجوديكه آثار اين الهه است اتصال و نظامى وجود نخواهد داشت بنابراين نظم عمومى نيز برهم مى‌خورد و از اين گفتار بيان ملازمه در آيه مباركه‌ لَوْ كانَ فِيهِما آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتا نيز روشن مى‌شود. زمين و آسمانها فاسد مى‌گرديد. تفسير دوم علو بر يكديگر گفته شده كه انواع تدابير مختلف است آن الهى كه نوع عالى تدبير را دارد بر ديگران برتر خواهد بود و استقلال ديگران در تدبيرشان كه مدعاى مشركان است بر هم مى‌خورد و بعنوان يك واسطه درمى‌آيند. ولى اينكه وجود مخلوقات متبائن در يك نظام عمومى اصلح قابل تصور نيست و چرا با اتصال و نظم منافى است نه بيّن است و نه دليلى براى ان بچشم مى‌خورد.

راست است كه انواع تدبير داراى اقسام عالى و پست است و موجودات هم داراى اقسام مختلفى هستند ولى اگر فرض شود كه همه عاليه يكنوع تدبير را اعمال مى‌كنند و هركدام از آلهه از هر نوع موجودات (عالى و سافل) را مى‌آفريند بيان اخير اين گوينده هم قابل اعتماد نمى‌شود.

بنابراين تفسير هردو آيه محتاج به تعمق بيشترى است. بهرحال لفظ اله در اين دو آيه ظاهرا بمعناى خالق و فاعل است نه بمعناى معبود چنانچه در آياتى ديگر به اين معنى (معبود) آمده است. ولى بدليل روشنى ثابت نشده كه معناى حقيقى آن معبود است يا خالق و فاعل تا استعمال آن در يكى محتاج به قرينه باشد و در ديگرى نه، تا به نحو مشترك لفظى در هر دو حقيقت است؟ و بهمين لحاظ در عده‌اى از موارد استعمال آن در قرآن مجيد و احاديث فهميده نمى‌شود كه مراد از آن كدام معنا است منجمله در كلمه طيبه توحيد (لا اله الّا اللّه) بدرستى فهميده نمى‌شود مراد نفى معبود است يا نفى خالق، و دانشمندان دراين‌باره دو نظر مختلف دارند و هركدام براى نظر خود شواهدى بيان مى‌كنند بلى معبود حقيقى با خالق بودن ملازمه دارد.

نام کتاب : تسنيم نویسنده : محسنى، شيخ محمد آصف    جلد : 1  صفحه : 121
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست