انسان سنگ و يا چوب و يا آهن را به يكديگر مى‌زند در اثر ضربات شديد آن‌ها آتش توليد مى‌شود. قسم به آتش افروختن كه او را روشن مى‌كند، ممكن است مراد همان اسب‌ها باشد.

«فَالْمُغِيراتِ صُبْحاً»

قسم به آن غارت زنندگان (كه هجوم آوردند) به دشمن، در صبحى كه هنوز روشن نشده بود.

«فَأَثَرْنَ بِهِ نَقْعاً»

قسم به اين اسب‌ها كه نفس زنان مى‌دويدند و بر آن سرعتى كه از تماس نعل‌ها به سنگ و سنگ ريزه‌ها، از عقب پاى آن‌ها آتش بلند مى‌شد و گرد و غبار آن‌چنان به هوا پراگنده شده بود كه هوا را تاريك كرده بود. قرآن مجيد، براى اين‌كه عظمت جهاد را بيشتر براى مسلمانان بفهماند حالات جنگ را با كيفيت كه واقع شده است بيان مى‌كند. مجاهدين اسلام چون براى دفاع از دين خدا رفته بودند و در پيشگاه پروردگار محبوبيت داشتند، به همين اساس گرد وغبار آن‌ها نيز در نزد خدا محبوب است و خداوند جل جلاله از آن ياد مى‌كند. در بعضى از احاديث وارد شده است كه اگر از گرد و غبار در حلق مجاهدين داخل شود آتش جهنم براى آن‌ها حرام مى‌شود.

در قلب سپاه دشمن‌

«فَوَسَطْنَ بِهِ جَمْعاً»

به سرعت پيشروى كردند و به قلب سپاه دشمن خودرا رسانيدند.

خداوند جل جلاله در اين سوره مباركه حالات مجاهدين را به‌گونه‌اى بيان مى‌كند كه ارزش معنوى آن را ساير انسان‌ها نيز بدانند؛ مجاهدين چطور رفتند و چگونه دشمن‌