صفت قريه است و جزاى كلمه «اذا» شرطيه محذوف است كه از ذيل آيه بدست مى‌آيد. معناى آيه بر اين وجه: وقتى بخواهيم قريه‌اى را نابود كنيم كه به مترفين آن امر كرده بوديم (كه از دستور خدا اطاعت كنند) آنان از امر ما گردن كشى كردند عذاب براى آن ثابت شد و آنان را هلاك كرديم. به اين ترتيب بر مدلول آيه هيچ ايرادى وارد نمى‌آيد، بلى ممكن است اولًا گفته شود كه متعلّق امر خصوص مترفين نيست؛ بلكه خطاب به همه مردم تعلّق مى‌گيرد و ثانياً فسق مترفين چرا سبب نابودى همه مردم گردد.

بلى خطاب و تكليف به همه تعلّق دارد ولى عصيان مخصوص به همه طبقه سرمايه دار عياش و فاسد است كه بجاى پيروى از دين به فسق و فجور مى پردازند كه گاهى سبب خرابى مردم و ديار مى‌گردد. و جواب سؤال دوم اين است كه سنت خدا بر همين جاريست كه عذاب دنيوى همه را مى‌گيرد و به بى‌گناهان در آخرت جزا داده مى‌شود: «وَ اتَّقُوا فِتْنَةً لا تُصِيبَنَّ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْكُمْ خَاصَّةً وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ» (الأنفال: 25)؛ از فتنه‌اى بپرهيزيد كه تنها دامن ستمگران شما را نمى‌گيرد كه بى‌گناهان شما را نيز احاطه مى‌كند ولى در قيامت به مراتب بيشتر عوض جبران مى‌شوند، بلى حواشى مترفين و همكاران آنان و حتى هوشياران و دانشمندانى كه از امر به معروف و نهى از منكر عمداً و بدون عذر سكوت كرده‌اند، هم در حد تقصير و تعدّى خود مسؤل هستند. هدانا الله برحمته.

تفاوت درجات دنيوى و اخروى‌

«انْظُرْ كَيْفَ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى‌ بَعْضٍ وَ لَلْآخِرَةُ أَكْبَرُ دَرَجاتٍ وَ أَكْبَرُ تَفْضِيلًا» (الإسراء: 21)؛ ببين چگونه بعضى (از اين دو گروه را) بر بعض ديگر برترى داديم و مؤكداً در آن سراى ديگر درجات برترو بزرگترى وجود دارد. برترى افراد در ضمن سلامت كامل بدن‌[1] و استعداد عالى سلول هاى مغز و كمال عقل و اعتدال روح و شفافيت آن براى كسب مزيد علم و تلاش‌

[1] - و اخذ طينت آن از عليين كه در احاديث آمده است( جزء 4 يا 5 بحارالأنوار).