1- مراد تجسم عمل باشد كه جمعى از فلاسفه و متكلمين و مفسرين و غيرهم گفته‌اند تجسم عمل اين است كه همه طاعات. معاصى إنسان‌ها در روز قيامت جسميت پيدا ميكند و به صورت مناسب خود، نزد عامل دنيوى خود باذن خداوند إحضار مى‌شود. معلوم است كه ديدن مجسّم طاعات لذّت بخش و ديدن مجسّم معصيت ها ناراحت كننده است و بفرموده قرآن، آدمى دوست دارد در قيامت أعمال بد او بسيار دور از او باشد تانه اذيت شود و نه رسوا. براى صحت اين نظريه گاهى بدليل عقلى و گاهى بدليل علمى- تبديل مادّه به انرژى و تبديل انرژى بمادّه و گاهى به آيات قرآن- مانند آيه فوق- و گاهى به احاديث استدلال و إستشهاد شده ولى نگارنده در ج 2 صراط الحق اولين كتاب مطبوع دوره جوانى و كتاب معاد از نظر قرآن و عقل و علم امروز اين نظريه را قانع كننده ندانسته است.

2- ممكن است شرايط ديد در ميدان حساب كه در يكى از كرات بزرگ آسمانى است باشرايط آن در كره زمين مختلف باشد و إنسان در آنجا نفس عمل را كه عرض است ببيند و اين احتمال تاحد زيادى در پناه اين آيه شريفه قابل توجه مى‌شود «لَقَدْ كُنْتَ فِي غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَكَشَفْنا عَنْكَ غِطاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ (ق: 22)؛ محققا تو از حقيقت أعمال خود در غفلت بودى پس پرده ترا از (چشم) تو بر داشتيم و ديد تو امروز تيز است. آيه مطلب مهمى را باز گو مى‌كند. و نيز آيه اخير سوره زلزله.

3- ممكن است اين عمل ها بشكل جسم برزخى موقتاً ظاهر شوند، مراد از جسم برزخى جسم لطيفى كه در كره قيامت قابل ديد باشد.

4- ممكن است جزاى عمل باشد. ولى اين نظريه هر چند تا حدودى مورد تأييد آياتى از قرآن مجيد است، لكن از لفظ (محضراً= حاضركرده شده) بيگانه و بعيد است.

5- حرف حسابى اين است كه هر كسب جزاى عمل خود را در روز حساب مى بيند، لكن إحضار عمل خوب و بد نيز براى شادى و غم مطيعين و عاصيان يا براى اتمام حجت‌