نام کتاب : گزيده شناخت نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث نویسنده : محمدی ریشهری، محمد جلد : 1 صفحه : 175
نقد دليل
بايد
دانست عموم روايات مورد استناد محدّث نورى، از جهت سندى يا دلالى و يا از هر دو
جهت، مخدوش اند. اشكال سندى آنها عدم اعتبار شمارى از منابع مورد استناد و ضعف يا
جعل شمارى از روايات مورد استناد است. اشكال دلالى نيز، عدم دلالت روايات بر ادعاى
تحريف است كه به بررسى آنها مىپردازيم. و اينك توضيح اين سخن:
يك.
اشكال سندى
محدّث
نورى در كتاب خويش حجم نسبتاً وسيعى از روايات را براى تقويت و تأييد شبهه تحريف،
ارائه نمود؛ ليكن بسا يك روايت به گونههاى متعدّدى نقل شده است:
گاه
به صورت مسند و گاه مرسل، از يك يا چند مصدر، با عباراتى همگون يا نقل به معنا، با
تقطيع يا بدون آن، و با تكرار در مناسبتها و بابهاى متعدّد.[1]
وانگهى
عمده اين روايات، از مصادر نامعتبر و فاقد طريق مورد اعتماد، نقل شدهاند يا داراى
ضعف سندى هستند و رجاليان، راويان و مؤلّفان آن كتابها را ضعيف، غالى،[2]
متّهم و مجهول شمردهاند،[3] مانند احمد بن محمد سيّارى،
ابراهيم بن اسحاق نهاوندى، حسين بن حمدان خصيبى (حضينى)، محمد بن على ابو سُمَينه
كوفى، محمد بن سليمان ديلمى و حسن بن على بن ابى حمزه. تنها شمارى اندك از اين
روايات، به لحاظ سند، معتبرند كه آنها نيز يا مشكل دلالى دارند و يا قابل تأويل
هستند[4] و در آنها نيز- چنان كه
خواهيم گفت- معناى تحريف لفظى قصد نشده و مراد
[2]. ر. ك:« بررسى نقش
غاليان در روايات تحريف قرآن»، پاياننامه كارشناسى علوم قرآن و حديث، محمدحسن
احمدى: ص 118. بر اساس اين بررسى، از مجموع بيش از هزار روايتى كه موهم تحريف اند،
تعدادى نزديك به دو سوم( 613 روايت) از طريق غاليان نقل شده است.
[4]. ر. ك: القرآن و روايات
المدرستين: ج 3 ص 222- 223 و 847؛ البيان: ص 229؛ دائرة المعارف قرآن كريم: ج 6 ص
311- 318 مدخل« تحريفناپذيرى قرآن»؛ وسلامة القرآن من التحريف: ص 119- 125.
نويسنده در اين كتاب، احاديث فصل الخطاب نورى را دستهبندى و به لحاظ اعتبار سند و
منبع بررسى كرده است.
نام کتاب : گزيده شناخت نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث نویسنده : محمدی ریشهری، محمد جلد : 1 صفحه : 175