اين است كه در آيه 48 سوره مبارك قلم، خداوند پس از آن كه فرستاده خويش را به صبر و شكيبايى فرمان داده است، او را از اين كه مانند يونس (ع) در رها كردن قوم خود و درخواست كيفر آنان شتاب كند، نهى كرده است:

(فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَ لا تَكُنْ كَصاحِبِ الْحُوتِ إِذْ نادى‌ وَ هُوَ مَكْظُومٌ.[1]

پس در [امتثال‌] حكم پروردگارت شكيبايى ورز، و مانند همدم ماهى [يونس‌] مباش، آن گاه كه اندوه‌زده ندا در داد).

مقصود از «صاحب الحوت» (همدم ماهى)، يونس پيامبر است‌[2] و منظور از «نداى» او همان اعتراف و تقاضاى عفوى است كه در آيه 87 سوره انبيا[3] آمده است.[4] در اين آيه، با بيان عواقب بى‌صبرىِ يونس (ع) كه مالامال شدن از اندوه و خشم‌[5] است، پيامبر (ص) را از بى‌صبرى كردن برحذر داشته است.

2. تقويت «تصغيرى»

مراد از اين تقويت، كوچك سازى مشكل از راه مقايسه صعودى ميان موقعيت فرد با موقعيت‌هاى دشوارتر ديگر افراد است. در اين روش- كه يكى از اقسام مقايسه كاهنده فشار روانى است- به فرد كمك مى‌شود تا با مقايسه موقعيت ناگوار خود و موقعيت‌هاى ناگوارتر و دشوارتر ديگران، مشكل خود را كوچك و قابل تحمّل ارزيابى نمايد. در نتيجه، به راحتى و با سلامت، از موقعيت پيش‌آمده عبور كند. اگر چنين مقايسه‌اى از طرف شخصى كه درگير با سختى است، انجام نگيرد، اندازه سختى در نظرش بزرگ‌نمايى مى‌كند و اين چنين، رنج خود را دوچندان مى‌كند. بدتر از آن، اين است كه شخص، سختىِ خود را با سختى‌هاى كوچك‌تر مقايسه كند. با اين كار، تنها مشكل خود را پيچيده‌تر و تحمّل آن را دشوارتر مى‌كند.[6]

[1]. سوره قلم، 48.

[2]. ترجمه تفسير الميزان، ج 19، ص 646.

[3].( وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنادى‌ فِي الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ‌)( سوره انبيا، آيه 87).

[4]. تفسير نمونه، ج 24، ص 421.

[5].« مكظوم» اسم مفعول از كظم، و به معناى مملو از اندوه و غُصّه آمده است( ر. ك: مجمع البحرين، ج 6، ص 155).

[6]. رضايت از زندگى، ص 136.