نام کتاب : روش هاى توان افزايى در سختى ها نویسنده : عطاء الله، محسن جلد : 1 صفحه : 64
و در راه تعقيب دشمن، سست نشويد! [زيرا] اگر شما درد و رنج مىبينيد،
آنها نيز همانند شما درد و رنج مىبينند؛ ولى شما اميدى از خدا داريد كه آنها
ندارند و خداوند، دانا و حكيم است).
در
اين آيه، علّت نهى از سستى در تعقيب دشمن، از طريق مقايسه بين دردها و اميدهاى دو
گروه مسلمانان و كفّار، بيان شده است؛ به اينكه شما از نظر درد و رنج به آنها
شباهت داريد، امّا به لحاظ اميد و تكيهگاه متفاوت هستيد؛ زيرا وابستگى معنوىِ
شما، به قدرت بى پايان الهى است، بر خلاف كفّار كه اميدشان به بتهاى دستساز خويش
است.
اين
دو آيه در كنار آيات فراوانى كه در مقايسه همسو بيان شد، نشاندهنده كاربرد فراوان
روش تقويت تعميمى در قرآن است. چنان چه به لحاظ تعداد موضوعاتى كه در آنها از اين
روش استفاده شده است نيز، اين روش، نسبت به ديگر روشها رتبه نخست را داراست. لذا
مىتوان يكى از بهترين روشهاى توانمندسازى و تقويت نيروى صبر را روش «تقويت
تعميمى» دانست.
ب-
تعميم الگويى
چنانچه
گذشت، علاوه بر احساس تنهايى در ابتلاى به سختى، احساس تنها بودن در صبر بر سختى
نيز موجب افزايش تنيدگى مىشود. ممكن است كسى به خاطر توجّه به مشكلات ديگران،
ديگر احساس نكند كه در مبتلا شدن به سختىها تنهاست؛ ولى در عين حال احساس كند كه
در ميان همه افرادِ سختىديده، فقط اوست كه بايد صبر پيشه كند و به دور از هر گونه
جَزَع و فَزَع، اين سختىها را تحمّل كند. چنين احساسى، انتخاب واكنش مثبت را
برايش دشوار مىسازد و چه بسا به خاطر اين توهم كه ديگران بر سختىها صبر
نكردهاند، صبر بر آن را ناممكن ارزيابى كند. در اين هنگام، چون مقابله صحيح را
دستنايافتى مىپندارد، هرگز توان خود را براى تحمّل مشكل، كافى نمىداند. در
نتيجه، با انتخاب واكنش نادرست، دچار بىصبرى مىشود. به همين دليل بايد براى
رهايى از چنين احساسى، واكنش مثبت ديگران را مورد توجّه قرار داد. بنا بر اين،
اطلاع يافتن از واكنش مثبت ديگران- كه همان صبر بر سختى است-، اوّلًا امكان بروز
واكنش مثبت يعنى صبر و دستيافتنى بودن آن را اثبات مىكند كه با اثبات آن، اعتقاد
به كفايت توان براى تحمّل سختى به وجود
نام کتاب : روش هاى توان افزايى در سختى ها نویسنده : عطاء الله، محسن جلد : 1 صفحه : 64