سرزمينشان به ايشان وارد شد و اين خود باعث وهن و حُزن آنان گرديد.[1] ولى خداى متعال در چند آيه، با مقايسه بين صدمات و رنج‌هايى كه در اين جنگ به مسلمانان وارد شد و مصيبت‌هايى كه هم در اين جنگ و هم در نبرد «بدر» به گروه مشركان رسيد، به تقويت روحيه آنها مى‌پردازد و ايشان را از سُستى و اندوه، نهى مى‌نمايد. در آيه 140 سوره مبارك آل‌عمران، نهى از سست شدن و حزن و اندوه را كه در آيه قبل به آن اشاره شده است،[2] با اين بيان، توضيح مى‌دهد كه: درست است كه شما در اين جنگ آسيب‌ها ديديد و افرادى از شما شهيد و گروهى زخمى شدند، ولى بايد بدانيد كه دشمنان شما نيز به اندازه شما آسيب ديده‌اند؛ آنها نيز كشته و زخمى دارند:

(إِنْ يَمْسَسْكُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِثْلُهُ.[3]

اگر به شما آسيبى رسيده، آن قوم را نيز آسيبى نظير آن رسيد).

قَرح (با فتحه قاف) به معناى جراحتى است كه در بدن، بر اثر برخورد با يك عامل خارجى پيدا مى‌شود، بر خلاف قُرح (با ضمّه قاف) كه به جراحتى از قبيل دُمَل و جوش و ... گفته مى‌شود كه از داخل بدن پيدا مى‌شود.[4]

همچنين در آيه 104 سوره مبارك نساء- كه به گفته بيشتر مفسّران‌[5] به مناسبت تعقيب سپاهيان ابو سفيان، پس از شكست احد و رفتن مسلمانان تا «حمراء الأسد» نازل شده است-، در مقام تقويت روحيه مسلمانانى كه به دليل خستگى و جراحاتى كه در اين جنگ متحمّل شده بودند، دچار سستى شدند و از تعقيب دشمن كراهت داشتند، به مقايسه دردهاى دو گروه پرداخته است و آنان را از سستى در تعقيب دشمن، نهى كرده است.

(وَ لا تَهِنُوا فِي ابْتِغاءِ الْقَوْمِ إِنْ تَكُونُوا تَأْلَمُونَ فَإِنَّهُمْ يَأْلَمُونَ كَما تَأْلَمُونَ وَ تَرْجُونَ مِنَ اللَّهِ ما لا يَرْجُونَ وَ كانَ اللَّهُ عَلِيماً حَكِيماً.[6]

[1]. ترجمه تفسير الميزان، ج 4، ص 39.

[2].( وَ لا تَهِنُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ)( سوره آل عمران، آيه 139).

[3]. سوره آل عمران، آيه 140.

[4]. مفردات ألفاظ القرآن، ص 665.

[5]. تفسير نمونه، ج 4، ص 107؛ ترجمه مجمع البيان، ج 6، ص 25؛ التبيان فى تفسير القرآن، ج 3، ص 314.

[6]. سوره نساء، آيه 104.