معناى اطمينان و آرامشى است‌[1] كه با شناخت سيره انبيا به دست مى‌آيد؛ زيرا دل‌ها با ياد خدا آرامش مى‌يابد[2] و ياد اولياى الهى، خود نوعى ياد خداست و آرامش برخاسته از آن را در پى دارد.[3]

با مرورى بر سيره تبليغى پيامبر (ص)، اين نكته كاملًا مشهود است كه ايشان در طول زندگى تبليغى خود، بويژه پس از علنى شدن دعوت، سختى‌هاى فراوانى را از جانب مخالفان و دشمنان لجوج، متحمّل شدند. آنان گاه از راه تكذيب او و آيات الهى و نيز روى‌گردانى از دعوتش وى را اندوهناك مى‌ساختند؛ گاه با تمسخر وى و بيان تهمت‌هاى ناروا در باره او، قلب رئوفش را مى‌آزردند و در موارد فراوانى نيز با درخواست‌هاى نامعقول و بهانه‌هاى واهى، خاطر شريفشان را مكدّر مى‌ساختند. مكر و حيله‌گرى‌هاى مخالفان نيز از ديگر دشمنى‌هاى آنان بود كه در جاى خود موجب دل‌تنگى و حُزن ايشان مى‌شد. در تمامى اين جريان‌ها خداوند متعال با استفاده از همين روش يعنى تقويت تعميمى همسو به دلدارى فرستاده‌اش پرداخته است.

كاربردها

در ادامه به نمونه‌هايى از آيات بيانگر اين روش در جريان‌هاى ياد شده، اشاره مى‌گردد.

يك. تكذيب‌

در آيه 184 سوره آل‌عمران خداى سبحان، پيامبر خود را در برابر تكذيب و بهانه‌جويى‌هاى يهوديان دلدارى مى‌دهد و به وى گوشزد مى‌كند كه تنها تو نيستى كه با داشتن معجزات و كتاب آسمانى، مورد تكذيب اين قوم قرار گرفته‌اى؛ بلكه پيامبران پيشين نيز با اين مشكل، دست به گريبان بودند. بنا بر اين غمگين مباش و محكم در مسير خود گام بردار!

[1]. تهذيب اللغة، ج 14، ص 191.

[2].( الَّذِينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ)( سوره رعد، آيه 28).

[3]. از اين رو امام صادق( ع) در تفسير آيه 28 سوره رعد مى‌فرمايد:« دل‌ها با ياد پيامبر( ص) آرام مى‌گيرد كه او همان ياد خداوند و حجاب اوست»( ر. ك: تفسير العياشى، ج 2، ص 211).