ندارد تا انسان را دچار سختى كند و يا اگر هم وجود دارد، نقشى در ايجاد سختى ندارد، استفاده از مقايسه ناهمسو، فرضى نخواهد داشت؛ بلكه مقايسه همسو است كه به توانمندىِ انسان كمك مى‌كند. دشوارى‌هاىِ تكاليف الهى و گرفتارى‌هاىِ حاصل از بلاهاى طبيعى، از جمله اين موارد است. امّا در سختى‌هايى مانند انواع جنگ‌هاى نظامى و روانى كه دشمن در صدد ضربه زدن به افراد است، همان گونه كه مى‌توان با مقايسه همسو و بيان رنج‌هاى دوستان و همرزمان، خود را براى تحمّل اين سختى‌ها توانمند ساخت، همچنين مى‌توان براى تقويت روحيه از بيان صدمات وارده بر دشمن، يارى جست.

مقايس همسو

يكى از پُركاربردترين روش‌هاى توان‌افزايى در قرآن كريم، مقايسه همسو در تقويت تعميمى است. خداوند متعال، در آيات فراوان و در جريان‌هاى مختلف با مطرح نمودن تاريخ زندگانى پيامبران پيشين و سختى‌هاى مبارزات هر يك از آنان با دشمنان و مخالفانشان، و يادآورى نگرانى‌ها و مشكلاتى كه در اين راه متحمّل شده‌اند، به پيامبر گرامى‌اش تسليت خاطر مى‌دهد و او را در برابر اين ناملايمات، مقاوم مى‌سازد. مانند آيه زير كه در باره راز گزارش بخشى از خبرهاى رسولان الهى است و آن را موجب ثبات دل پيامبر (ص) و پند و يادآورى مؤمنان مى‌داند:

(وَ كُلًّا نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنْباءِ الرُّسُلِ ما نُثَبِّتُ بِهِ فُؤادَكَ وَ جاءَكَ فِي هذِهِ الْحَقُّ وَ مَوْعِظَةٌ وَ ذِكْرى‌ لِلْمُؤْمِنِينَ.[1]

ما از هر يك از سرگذشت‌هاى انبيا براى تو بازگو كرديم، تا به وسيله آن، قلبت را آرامش بخشيم و اراده‌ات قوى گردد. و در اين [اخبار و سرگذشت‌ها،] براى تو حق، و براى مؤمنان، موعظه و تذكّر آمده است).

تثبيت (مصدر «ثبّت») به معناى مستقر كردن و استوار ساختن، در مقابل «زوال» است‌[2] و «فؤاد» به معناى قلب است.[3] استوار ساختن قلب پيامبر (ص) و تثبيت آن به‌

[1]. سوره هود، آيه 120.

[2]. التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، ج 2، ص 5.

[3]. لسان العرب، ج 3، ص 328.