آنها
(پيامبران) كسانى هستند كه كتاب و حكم و نبوّت به آنان داديم و اگر اين جمعيت،
[مشركان و اهل مكّه و مانند آنها] اين حقايق را نپذيرند، و نسبت به آنها كفر
ورزند، كسان ديگرى را نگاهبان آن مىسازيم كه نسبت به آن، كافر نيستند).
اين
كه مراد از قومى كه خداوند آنها را نگهبان و وكيل در حفظ دينش قرار داده، انبيا
هستند يا ملائكه يا مهاجرين و انصار يا ايرانيان، بين مفسّران، اختلاف نظر وجود
دارد.[3] صاحب تفسير الميزان پس از
بيان و ردّ هر يك از اين اقوال، با در نظر گرفتن سياق آيه- كه در مقام تسليت
پيامبر (ص) است- و همچنين با عنايت به عبارت «وكّلنا» كه به وكالت اين گروه از سوى
خدا براى حفاظت از دينش نظر دارد، نتيجه مىگيرد كه آيه شريف، مخصوص به معصومان
(عليها السلام) است، كه در صورت مسامحه، مىتوان «مؤمنان خالص» را نيز به نوعى جزء
آن دانست.[4] به هر حال، اين نويد كه
افرادى غير كافر به جاى اين كافران خواهند آمد، مايه دلگرمى پيامبر (ص) شده است.
همچنين
در سوره آلعمران، خداوند با بيان ايمان گروهى از اهل كتاب، در برابر دشمنىِ گروهى
ديگر، به پيامبر (ص) دلدارى داده است و غم او را به خاطر حقناپذيرى گروهى ديگر
زدوده است:
(وَ
إِنَّ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ لَمَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ
وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ خاشِعِينَ لِلَّهِ لا يَشْتَرُونَ بِآياتِ اللَّهِ
ثَمَناً قَلِيلًا.[5]
[1]. ترجمه تفسير الميزان، ج
7، ص 356؛ التحرير و التنوير، ج 6، ص 205.