نام کتاب : روش شناسى علم كلام، اصول استنباط و دفاع در عقايد نویسنده : برنجكار، رضا جلد : 1 صفحه : 92
غرض شارع در ارسال رسل منافات دارد، زيرا اخبارى كه در همه طبقات
راويان متواتر باشد، به ندرت در امور دينى و غير دينى يافت مىشود و كنار گذاشتن
مطلق ظنّ و خبر واحد به معناى محروم شدن مردم از دين است كه با فلسفه بعثت در
تنافى است. البته شارع مىتواند در برخى امور اساسى همچون اصول اعتقادات كه راه
استدلال قطعى و نقل يقينى باز است، مردم را مكلّف به تحصيل قطع و يقين نمايد.
بدين
سان حتى اگر سيره عقلا به تأييد شارع نرسيده باشد باز حجّت است، در حالى كه در
موضوع بحث، اين سيره به تأييد شرع نيز رسيده و پيامبر اكرم (ص) و ائمه اطهار
(عليهم السلام) بر اساس همين سيره حركت كردهاند و معارف و احكام دينى را با همين
سيره و روش به مردم انتقال دادهاند. اگر چنين نبود، آنان بايد براى رساندن هر
مطلبى به مردم، 20- 30 نفر را جمع مىكردند و آنان هم براى ابلاغ خبر به تك تك
مردم همگى اقدام مىكردند؛ در حالى كه چنين چيزى نه واقع شده و نه ممكن بود كه در
همه معارف واقع شود؛ الا در موارد خاص مثل ابلاغ ولايت اميرالمؤمنين (ع) در غدير
خم.
نتيجهگيرى
با
توجه به مطالب گفته شده، آشكار مىشود در مواردى كه يقين در موضوع اعتقاد، اخذ
نگرديده است اقامه ظنّ معتبر، از جمله خبر واحد مىتواند به عنوان يكى از ابزارهاى
شناخت در اعتقادات دينى دانسته شود. اعتبار اين منبع با بهرهگيرى از همان مبناى
مشهور در حجيت خبر واحد در حوزه احكام عملى، يعنى سيره عقلائيه، امكانپذير
مىباشد. در سيره عقلا نيز آنچه مهم است حصول اطمينان مىباشد و وثاقت مُخبر تنها
يكى از عوامل رسيدن به اطمينان است.
بنابراين
تحصيل اعتقاد صحيح، مبتنى بر يقين در اصول اعتقادى، ضرورى بوده و در فروع اعتقادات
صحيح مبتنى بر ظن معتبر از جمله روايات آحادى كه اطمينانبخش مىباشند، كفايت
مىكند. آنچه مهم است اين است كه شرايط اطمينان بخشى ادله نقلى نسبت به موضوعات
مختلف، متفاوت است. در ميان عوامل تأثيرگذار در حصول اطمينان، ثقه بودن راويان،
عمل اصحاب، اعتبار كتاب، شهرت طريق، حفظ راوى و سلامت متن قابل ذكر است.
نام کتاب : روش شناسى علم كلام، اصول استنباط و دفاع در عقايد نویسنده : برنجكار، رضا جلد : 1 صفحه : 92