اين ديدگاه، درست خلاف ديدگاه رايج است كه غالباً چنين تصور مى‌شود كه در مسائل اعتقادى خبر متواتر و قطعى بسيار اندك است و قرآن ظاهر و ظنّى الدلاله است. بنابراين بدون اثبات حجيت ظن، عملًا توانائى ورود در مباحث اعتقادى وجود ندارد. اين مطلب در فقه عملى نيز مطرح است، تا جايى كه برخى يكى از دلايل حجيت اخبار آحاد را دليل انسداد دانسته‌اند.

امّا با توجه به مطالب ذكر شده دسته بندى متون، كلّ‌نگرى و قرينه‌يابى مى‌توان دريافت كه مسائل اعتقادى به گونه‌اى ديگر است؛ زيرا از يك سو بسيارى از روايات جزء اخبار تعبّدى نيست و از طريق ارائه ادلّه‌ى قطعى در محتواى خود، براى ما ايجاد يقين مى‌كنند و از سوى ديگر ابواب مختلف نسبت به محتواى يكديگر مؤيد بوده و در مجموع ما را به علم و يقين مى‌رسانند.

در مباحث آتى به اين مسأله اشاره خواهد شد كه بسيارى از متكلّمان متقدم خبر واحد بدون قرينه را حجّت نمى‌دانستند امّا در اكثر موارد به دليل وجود قرائن مختلف همچون كتاب‌هاى حديثى كه به تأييد امامان (عليهم السلام) رسيده بود و ذكر احاديث در كتاب‌هاى معتبر و نيز قرائن عقلى و مؤيدات نقلى ابواب ديگر، خبر واحد را مورد وثوق به قرائن مى‌دانستند.

اعتبار قطع در عقايد

قطع، باورى است كه در آن احتمال خطايى در نظر شخص باقى نمانده است.[1] چنين چيزى ممكن است به واسطه عقل يا نقل حاصل شود. گاه عقل در صحّت گزاره‌اى خاص، احتمال خلاف نمى‌دهد و شخص خود را در مقام مشاهده واقع مى‌يابد و گاه ممكن است ادله متنى به گونه‌اى باشد كه انسان در استناد يا دلالت آن هيچ ترديدى را روا نبيند.

[1]. در مباحث بخش عقل تفاوت يقين عرفى كه در آن احتمال عقلايى و عرفى وجود ندارد و يقين منطقى و رياضى كه در آن احتمال عقلى وجود ندارد، ذكر خواهد شد. قطب الدين رازى درباره يقين منطقى مى گويد: اليقين هو اعتقاد ان الشى كذا مع انّه لا يمكن ان يكون الا كذا. ر. ك: قطب الدين الرازى، تحرير القواعد المنطقية فى شرح الرساله الشمسيه، ص 458.