نام کتاب : روش شناسى علم كلام، اصول استنباط و دفاع در عقايد نویسنده : برنجكار، رضا جلد : 1 صفحه : 193
گذشته از اين هدف، فوايدى نيز براى پاسخ گويى به شبهات مىتوان
برشمرد. از جمله اين كه در مقام پاسخ گويى به شبههاى كه نسبت به آموزه دينى وارد
شده، ابعاد جديدى از آن آموزه براى مردم بيان مىشود و فهم مخاطبان نسبت به اعتقاد
مورد بحث بيشتر مىشود. همچنين متكلم در ضمن پاسخ گويى ممكن است استدلالهاى جديدى
در موضوع بحث بيابد. همان طور كه چنين اتفاقى در پاسخ به شبهه ابن كمونه در تاريخ
كلام رخ داده است.
يكى
از فوايد پاسخ گويى به شبهات اين است كه ممكن است در ضمن اين كار متكلم و نيز مردم
به برخى آموزه هاى اعتقادى كه قبلًا به آنها توجه نداشتند توجه كنند و مباحث جديدى
در علم كلام مطرح شود.
همچنين
از فوايد پاسخ به شبهات، تقويت ذهنى متكلم و توانمند شدن براى پاسخ به شبهات مشابه
است.
شرايط
پاسخ به شبهه
الف.
شرايط پاسخ به شبهه با توجه به پاسخگو
1.
شناخت عقايد دينى: اولين شرط براى پاسخ به شبهات اعتقادى، شناخت كامل پاسخگو نسبت
به عقايد دينى است. شناخت عميق اعتقادات دينى از تزلزل و آشفتگى عقايد و افكار
متكلم در مواجهه با انبوه شبهات جلوگيرى مىكند. متكلم ممكن است با شبهات
پيچيدهاى برخورد كند كه اگر از معرفت عميق دينى برخوردار نباشد، احتمال لغزش خودش
نيز وجود دارد. امام صادق (ع) در يكى از سخنان گهربارشان به اين مسأله توجه
دادهاند:
لا
خير فيمن لا يتفقه من اصحابنا ان الرجل منهم اذا لم يستغن بفقهه احتاج اليهم فاذا
احتاج اليهم أدخلوه فى باب ضلالتهم و هو لا يعلم؛[1]
هر
كسى از اصحاب ما كه از نظر فهم عميق دينى بى نياز نباشد، به ديگران نياز پيدا
مىكند و وقتى به آنها نيازمند شد، او را در گمراهى خويش وارد مىكنند؛ در حالى كه
خودش بىخبر است.