هدف و فوائد اثبات‌

در مرحله اثبات، هدف متكلم اين است كه با ملاحظه وضعيت مخاطب، دليلى اقامه كند كه او آموزه‌هاى استنباط شده را تصديق كند.

طبيعى است كه وقتى متكلم مفهوم آموزه‌اى را براى مخاطب توضيح داد و مخاطب مفهوم آموزه و نظم اجزاى آن را درك كرد، مخاطب خواهد گفت اين آموزه معقول و ممكن به چه دليلى واقعيت دارد و صادق است؟ اين‌جا است كه متكلم متناسب با عقايد و مبانى مورد قبول مخاطب و رعايت ديگر شرايط، دليلى اقامه مى‌كند كه مخاطب به صدق گزاره مورد بحث برسد و آن را بپذيرد. در اين صورت كه هدف متكلم در مرحله اثبات تحقق يافته است.

از فوايد اثبات اين است كه كارهايى كه در دو مرحله قبل يعنى تبيين و تنظيم انجام شده بود، تكميل مى‌شود و به ثمر مى‌نشيند. زيرا تبيين و تنظيم در حقيقت زمينه چينى براى ايمان مردم به دين و عقايد دينى است و اين كار در مرحله اثبات نهايى مى‌شود و به وقوع مى‌پيوندد.

از فوايد اثبات كمك به دو مرحله بعد يعنى پاسخ به شبهات و رد عقايد معارض نيز هست چون قدرت دليل اثبات كننده يك گزاره، خود بهترين دليل براى اين است كه شبهات مربوط به آن گزاره يا گزاره‌هاى متناقض با آن نادرست است.

يكى ديگر از فوايد اثبات اين است كه آنچه متكلم در مقام ثبوت و استنباط به آن رسيده به مرحله اثبات برسد و با دليل اثبات گردد و بدين ترتيب قابل بررسى و قضاوت براى عموم مردم و جامعه علمى قرار مى‌گيرد و قابل مقايسه با ادله گزاره‌هاى معارض مى‌گردد.

شرايط اثبات‌

مقام اثبات گزاره‌هاى اعتقادى به لحاظ متكلم، مخاطب، موضوع بحث، زمان و مكان داراى شرايطى است كه بدون لحاظ اين شرايط هدف از اثبات كه پذيرش عقايد دينى توسط مخاطب است، تحقق نخواهد يافت. به همين دليل در اين جا به مهم‌ترين اين شرايط اشاره‌مى‌شود.