را پاسخ نخواهد داد ولى در عين حال صاحب خانه آن آداب لازم را بجا نمى‌آورد. قطعاً چنين صاحب خانه‌اى غرض خود از دعوت مهمان را نقض كرده است.[1]

همانگونه كه ملاحظه شد، ذكر يك مثال براى تبيين ملازمه ميان تكليف و لطف، كار را بسيار ساده مى‌نمايد و مخاطب مى‌تواند به راحتى با مقايسه اجمالى ميان مثال و مطلب مورد بحث تصورى از بحث را بدست آورد.

8. روش ذكر مصداق‌

يكى از راه هاى توضيح يك مطلب، ذكر مصداق يا مصاديق آن است. مثلا به جاى تعريف امام، مصداق آن را ذكر مى كنيم. به اين روش، تعريف به مصداق نيز مى گويند. نقل شده است كه وقتى آيه‌ (يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ)[2] نازل شد جابر بن عبد الله انصارى از حضرت رسول اكرم (ص) سؤال كردند كه يا رسول الله، خدا و پيامبرش را شناختيم اولى الامر چه كسانى هستند. حضرت در مقام بيان اولى الامر ابتدا اصل اولوالامر را توضيح مى دهند و مى فرمايند: آنها جانشينان من و ائمه مسلمانان هستند. سپس در مقام معرفى به بيان مصداق اولى الامر روى مى آورند و مى‌فرمايند: اولشان على بن ابى طالب عليهما السلام است و بعد از وى امام حسن (ع) و بعد از وى امام حسين (ع) بعد از وى نيز امام سجاد (ع) و بعد از وى امام باقر (ع)، و بعد از وى امام صادق (ع)، امام كاظم (ع)، امام رضا (ع)، امام جواد (ع)، امام هادى (ع)، امام حسن عسكرى (ع) و در نهايت فرزند ايشان است.[3]

[1]. علامه حلى، كشف المراد فى شرح تجريد الاعتقاد، ص 445.

[2]. نساء: 59.

[3]. علامه مجلسى، بحارالأنوار، ج 23، ص 289.