نيز اين امر با بيان علت و يا ريشه يابى آن و مباحث تاريخى و ذكر نمونه و مثال‌هاى مشابه آن صورت مى‌گيرد.

نبايد از اين امر غفلت كرد كه گاه تبيين مسأله‌اى به مقام تنظيم آموزه‌هاى اعتقادى وابسته است بدين معنا كه اگر جايگاه مباحث و ربط مسائل به هم مشخص شود به راحتى مى‌توان مقصود و مدعا را به مخاطب منتقل نمود؛ زيرا در مباحث اعتقادى گاهى هدف تبيين تك گزاره اعتقادى است بدون در نظر گرفتن گزاره‌هاى ديگر و بدون ملاحظه پيامدها و اثرات آن در ديگر مباحث اعتقادى. در اين صورت ارتباط و وابستگى مقام تبيين به مقام تنظيم مشهود نخواهد بود؛ ولى اگر هدف اين است كه گزاره اعتقادى خاص در ضمن كل و يا در ضمن يك مجموعه خاص تبيين گردد، در اين صورت ملاحظه مقام تنظيم، تأثير زيادى در مبحث تبيين خواهد داشت و حتى مى‌توان مدعى شد كه بدون آن تبيين به صورت كامل امكان پذير نخواهد شد. به اين لحاظ شايد بتوان مقام تنظيم را يكى از شئون و زير مجموعه‌هاى تبيين دانست.

هدف و فوائد تبيين‌

هدف از تبيين يك آموزه اعتقادى اين است كه موضوع و محمول اين آموزه براى مخاطب روشن شود و ابهامى براى وى باقى نماند. در كنار اين هدف اصلى، تبيين فوائدى نيز دارد كه به برخى از آنها اشاره مى‌شود.

الف) از جمله فوائد تبيين مى‌توان به تأثير گذارى آن در مقام تنظيم اشاره كرد. با تبيين صحيح از موضوع، بهتر مى‌توان ارتباط ميان آن و ساير موضوعات و آموزه‌ها را به مخاطب نشان داد و نظم ميان آموزه‌هاى استنباط شده را براى وى روشن كرد.

ب) مقام تبيين در مقام اثبات نيز تاثير مى‌گذارد. اثبات يك مطلب در سايه تقرير درست و بيان روشن از مسأله امكان پذير است. در اكثر احتجاجاتى كه به نتيجه نمى‌رسد مى‌توان ناقص بودن تبيين را يكى از عوامل تاثيرگذار در آن دانست.

ج) از جمله فوائد تبيين مى‌توان به كمك رسانى در تمركز بحث اشاره كرد. وقتى موضوع و مسأله به خوبى تبيين شود به دنبال آن در اثبات و يا رد شبهه، به راحتى مى‌توان‌