درباره تقليد- كه از مسائل علم اصول است-، امام عسكرى (ع) از امام صادق (ع) روايتى را بيان مى‌كند كه شرايط مقلَّد را بازگو مى‌كند:

فامّا من كان من الفقهاء صائناً لنفسه حافظاً لدينه مخالفاً على هواه مطيعاً لامر مولاه فللعوام ان يقلدوه و ذلك لا يكون الّا بعض فقهاء الشيعة لا جميعهم.[1]

افرادى از فقها كه نگاه‌دارنده نفس خويش و نگهبان دين خود هستند و با هواى نفس، مخالفت مى‌نمايند و امر مولايشان را پيروى مى‌كنند، بر انسان‌هاى عوام است كه از آنها تقليد كنند و اين شرايط را بعضى از فقهاى شيعه دارا هستند، نه همه‌شان!

نسبت به اجتهاد و فقاهت- كه از اهمّ مسائل علم اصول است-، امام صادق (ع) مى‌فرمايد:

مَن كان منكم قد روى حديثنا و نظر فى حلالنا و حرامنا و عرف أحكامنا فليرضوه حكماً ....[2]

كسى از شما شيعيان كه حديث ما را روايت كند و نظرى در حلال و حرام ما داشته باشد و احكام ما را بشناسد، به حَكَميت او راضى شويد ....

درباره اصل اباحه و برائت اصليه، امام صادق (ع) مى‌فرمايد:

كل شى‌ء مطلق حتى يرد فيه نهى.[3]

هر چيزى مطلق و رهاست، تا زمانى كه نهى در آن وارد نشده باشد.

در سخن ديگر مى‌فرمايد:

ما حجب‌الله علمه على العباد فهو موضوع عنهم.[4]

آنچه را كه خداوند از علم خود بر بندگانْ پنهان داشته و بيان نكرده، حكم آن برداشته شده است.

وى در باره استصحاب در شبهات، از زراره، از امام باقر (ع) يا امام صادق (ع) چنين نقل مى‌كند:

[1]. التفسير المنسوب إلى الإمام العسكرى( ع)، ص 300؛ الإحتجاج، ج 2، ص 263.

[2]. الكافى، ج 1، ص 67، ح 10.

[3]. كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 208، ح 937.

[4]. الكافى، ج 1، ص 164، ح 3.