4/ 2 ناسپاسى‌

70. عيون أخبار الرضا عليه السلام: حدّثنا عليّ بن أحمد بن محمّد بن عمران الدقّاق ومحمّد بن أحمد السنانى والحسين بن إبراهيم بن أحمد المكتب، قالوا: حدّثنا أبو الحسين محمّد بن أبى عبد اللَّه الكوفى، عن سهل بن زياد الآدمى، عن عبد العظيم بن عبد اللَّه الحسنى، عن محمود بن أبى البلاد، قال:

سَمِعتُ الرِّضا عليه السلام يَقولُ: مَن لَم يَشكُرِ المُنعِمَ مِنَ المَخلوقينَ لَم يَشكُرِ اللَّهَ عز و جل.[1]

ترجمه‌

حضرت عبد العظيم عليه السلام: محمود بن ابى البلاد مى‌گويد: از امام رضا عليه السلام شنيدم كه مى‌فرمود: «كسى كه از صاحبان نعمتْ سپاس‌گزارى ننمايد، از خداوند بزرگ [در برابر الطاف او] سپاس‌گزارى نكرده است».

شرح‌

اين حديث، يكى از احاديثى است كه به روشنى نشان مى‌دهد حقوق مردم با حقوق خداوند متعال، پيوندى ناگسستنى دارد، بدين معنا كه امكان ندارد كسى حقّ خدا را بدون در نظر گرفتن حقوق مردم، ادا كند. به عبارت ديگر، كسى كه به حقوق مردم تجاوز مى‌كند، بنده خدا نيست.

براى توضيح اين حديث، نكات در پى، قابل توجّه اند:

1. شُكر، عبارت است از توجّه داشتن به نعمت و ابرازِ آن، در برابر كفر كه به معناى فراموش كردن نعمت و پنهان كردن آن است.

از اين رو، برخى گفته‌اند كه شكر، مقلوب «كَشْر» يعنى كشف است.[2] كسى كه از

[1]. عيون أخبار الرضا عليه السلام: ج 2 ص 24 ح 2، بحار الأنوار: ج 68 ص 44 ح 47.

[2]. ر. ك: مفردات ألفاظ القرآن: مادّه« شكر».