جهاد [راهى است براى پيشكش نمودن درد به عنوان يك قربانى براى «امر قدسى» در قبال جاودانگى اروس كه جوهر هستى را بنيان مى‌گذارد. قهرمان از طريق درد و پيشكش نمودن خود به صورت ايثار خون (كه همان ايثار هستى اوست)، با هدف جاودان نمودن اميال و آرزوهاى خود در حضور ابدى «امر قدسى»، قاطعانه با استقبال مرگ مى‌رود. او براى تداوم بخشيدن به «جوهر هستى» كه همان اروس ميباشد، «تماميّت هستى» را به نمايش مى‌گذارد.[1] در قرآن حوريان بهشتى به عنوان پاداشى براى مؤمنان در جهان آخرت ذكر شده در حالى كه مى‌توانست به صورت توصيفاتى شهوانى با كنايه از شور و جذبه پرحرارت تفسير گردد.[2] برخى از مفسّران اين توصيفات را به صورت ظاهرى برداشت كرده‌اند در حاليكه مفسّران عرفانى، آنها را نمادين مى‌دانند،[3] به علاوه بررسى‌هاى نوين اينها را ترسيم اعمال شايسته‌

[1]. نك.

. f 155, I. loV, ytilauxeS fo yrotsiH, tluacuoF

[2]. نك.

A. Bouhdiba, Sexuality in Islam, London/ Boston 5891, 27 78; F. Rosenthal,

"

Reflections on Love in Paradise", in: Love and Deatb in the Ancient Near East, Ed. J. H. Marks and Good, Connecticut 7891, 742 452.

وى در اين اثر مى‌گويد:« توصيف حوريان در بهشت به هيچ وجه صراحتاً جنسى نيست به اين معنا كه براى ارضاى تمايلات جنسى نامطبوع بهشتيان بيان شده باشد. با وجود اين معناى ضمنى جنسيت غيرقابل ترديد است.» نظرات انتقادى ابوحيّان التوحيدى در اين موضوع را ببينيد( 249). عزيز العظمة اخيراً مقاله‌اى درباره موضوع حوريان بهشتى منتشر كرده:

. hemzA la. A"

Rhetoric for the Senses: A Consideration of Muslim Paradise Narratives

",in :JAL 62 (5991 ),572 732 .

اما در اين مقاله به موضوع جهاد نپرداخته است. ظاهراً وى از تك نگاشت من اطّلاع نداشته است. نك. پاورقى 1.

[3]. نك. ابن‌عطا الادَمى در: پ. نوياد(Nwyiad ) نصوص صوفيه، بيروت 1973، ص 154؛ ابن‌العربى، تفسير الشيخ الاكبر العارف بالله، بولاق 1281 ق، ج 2، ص 268، 284 و بعد، 290 و بعد؛ ابن‌العربى، الفتوحات المكّية، تحقيق و. يحيى، قاهره، 1974، ج 3، 153 و بعد.