علت آن بود كه از يك سو گلدتسيهر حجم فراوانى از روايات اسلامى داير بر مخالفت شديد مسلمانان با كتابت حديث را گرد آورده بود و از سويى ديگر، وى آغاز تدوين متون حديثى را در نيمه نخست قرن سوم هجرى تاريخ‌گذارى كرده بود.[1] ترجمه انگليسى مقاله مؤثر وى در باب كتابت حديث در اين كتاب (فصل 4) آمده است.[2]

در دهه 1960، برخى از محقّقان و در صدر ايشان، پژوهش‌گران مسلمان كوشيدند اين حكم رايج غربى را ابطال كنند كه مى‌گفت نقل حديث به صورت شفاهى دوره‌اى بسيار طولانى را پشت سر گذاشته است. آنان مجموعه‌اى عظيم از اخبار و روايات منابع اسلامى را گرد آوردند كه همگى از كتابت حديث در قرن نخست و تدوين مجموعه‌هاى حديثى در قرن دوم هجرى سخن مى‌گفتند. آنان همچنين با يافتن قطعه‌هايى از نُسخ خطى قديمى از اين مجموعه‌ها، چنين استدلال كردند كه اين مجموعه‌ها را مى‌توان بر پايه اسنادِ رواياتشان از درون تأليفات بعدى بازسازى كرد.[3] اين دسته از علما مى‌كوشيدند رواياتى كه دالّ بر ممنوعيت يا مخالفت با كتابت حديث بود يا تأكيد مى‌كرد برخى افراد معروف كتابى نداشته يا از كتابى در معرض عموم استفاده نمى‌كرده‌اند، نسبى بينگارند. اينان براى مخالفت با ديدگاهى كه به نقل شفاهى حديث تا يكى دو قرن نخست قائل بود، اين رأى را

[1]

. Ignaz Goldziher, Muhammed anische Studin, II, 302- 54)/ Muslim Studies, II, 981- 622(.

[2]

. Cf. Ignaz Goldziher," kampfe um die Stellung des IadD

*

im Islam", Zeitschrift der Deutschen MorgenlA ndischen Gesellschaft 16

، 860- 72( 1907

(] reprinted in Gesamelte Schriften, V, 68- 89[.

با اين همه، اين امر محل ترديد است كه اين استنتاج از سخن گلدتسيهر واقعاً نظر خود او هم بوده است. گلدتسيهر در كتاب مطالعات اسلامى(

Muhammed anische Studien, II, 8- 9/ Muslim Studies, II, 12- 22

) چنين مى‌انديشد كه نگارش حديث يكى از قديمى‌ترين روش‌هاى مسلمانان براى حفظ روايات بوده است. وى بدين منظور به گردآورى آن دسته از اخبارى مى‌پردازد كه بر نگارش زودهنگام احاديث در قرن اول هجرى دلالت دارند. به علاوه، او خود به اين نكته توجه دارد كه صرف مخالفت در برابر نگارش، حديث نشان مى‌دهد كه حديث نوشته شده بوده است.

[3]

. Abbott, Studies, II, 2; Sezgin, Geschichte, I, 35- 48 and passim; Azmi, Studies, Part II and passim.