آزمونى مى‌سپردند. بيشتر اين مؤلّفان صرفاً به رد نظريات گلدتسيهر و شاخت و ارائه ديدگاه‌هاى خود به جاى آنها دلخوش بودند. تنها اندكى از اين عالمان شهامت مواجهه استدلالى با گلدتسيهر و شاخت را داشتند و مى‌كوشيدند احتجاجات آنها را ابطال كنند.[1] نويسندگان اين گروه- غالباً بى‌آنكه تصريح كنند- از اين قاعده پيروى مى‌كردند كه هر حديث، تا وقتى خلافش اثبات نشده، اصيل و موثّق است.

گروه دوم كه طرفدار نظريات شاخت بودند احتجاج گروه نخست را به دليل غيرانتقادى بودن، و شواهد ارائه شده را به دليل قانع‌كننده نبودن رد كردند.[2] از دهه 70 به بعد، چندين مقاله و كتاب منتشر شد كه نقطه عزيمت همگى آنها اين ديدگاه شاخت بود كه احاديث منقول از پيامبر و صحابه تا پيش از قرن دوم هجرى پديد نيامده بوده‌اند و لذا بايد آنها را جعلى دانست. در نظر آنها، اين امر حقيقتى اثبات شده بود كه ديگر ترديد در آن راه نداشت. اكنون آنان از اين اصل روش‌شناختى پيروى مى‌كردند كه هر حديث و روايت منتسب به تابعين و نسل‌هاى بعدى را بايد جعلى دانست، مگر آنكه خلافش به اثبات رسد.[3] برخى از اين پژوهش‌گران از به كارگيرى حديث به عنوان منبعى تاريخى در شناخت صدر اسلام به كلى خوددارى مى‌كردند، چرا كه متقاعد شده بودند ارائه هر گونه تصوير قانع‌كننده از احاديث صحيح و اصيل ناممكن است.[4]

[1]. محمّد مصطفى الاعظمى پيشتر در كتاب خود با عنوانِ‌Studies in Early IadDth Literature به گلدتسيهر و شاخت حمله برده بود، امّا بار ديگر در كتاب ديگرش يعنى

On Schachts Origins of Muhammadan Jurisprudence)

رياض و نيويورك، 1985) شاخت را مورد نقد قرار داد. احمد حسن نيز در كتاب

The Early Development of Islamic Jurisprudence)

اسلام آباد، 1970)، برخى از ديدگاه‌هاى شاخت را از منظر فقهى ابطال كرد.

[2]

. See e. g., John Wansbroughs review of Abbotts book in Bulletin of the School of Oriental and African Studies 13) 8691(, 516. Cf. also Motzki, Origins, 73- 83.

[3]

. Cf. Patricia Crone, Roman, Provincial and Islamic Law: the Origins of the Islamic Patronate) Cambridge, 7891(, 23- 43; Albrecht Noth," Gemeinsam keiten muslimischer und orientali stischer HadD

*-Kritik .Ibn al -GauzDs Kategorien der HadD *

- Falscher", in Udo Tworuschka, ed., Gottes ist Orient, Gottes ist der Okzident. Festschrift fUr Abdoljavad Falaturi zum 56. Geburtstag) Koln and Viennao, 1991(,, 04- 14 trans. as Chapter 61 in this volume(.

[4]

. E. g. John Wansbrough, The Sectarian Milieu: Content and Composition of Islamic Salvation History) Oxford, 8791(, ix- x and passim; Patricia Crone and Michael Cook, Hagarism: the Making of the Islamic world) Cambridge, 7791(, 3, 251; Patricia Crone, Slaves on Horses: the Evolution of the Islamic Polity) Cambridge, 0891(, 41- 51.