4. اضافه كردن حاشيه‌هاى موجود درنسخ و ويرايش آنها؛

5. شرح برخى از الفاظ، لغات مشكل، معرفى برخى رجال اسناد حديث، با كمك ساير شروح از قبيل شرح ملاصالح مازندرانى و الوافى فيض كاشانى و ...؛

6. استخراج منابع و مآخذ متن، شروح و حواشى؛

7. تغيير شكلى كتاب از شرح مزجى به وضع موجود، به منظور تسهيل در فهم.

213. تصحيح و تحقيق يك نسخه خطى تفسيرى و حديثى «اسئله و اجوبه در علم تفسير و حديث»

، هادى نصيرى، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث، دانشكده اصول دين قم، استاد راهنما: دكتر احمد عابدى، استاد مشاور: حجة الاسلام على صدرايى خويى، 1381، 165 ص.

احيا، و تصحيح كتاب اسئله واجوبه در علم تفسير و حديث، اثر جمال الدين محمّد بن محمّد اقسرايى، از نوادگان فخرالدين رازى، كه در دو بخش، در قالب سؤال و جواب، به مشكلات برخى از آيات قرآن و برخى از روايات نبوى پرداخته است، موضوع اين پايان‌نامه است.

شيوه مصحح در تصحيح اين نسخه خطى، از چند بخش تشكيل مى‌شود:

الف. تغييراتى كه به خاطر سهولت در فهم و خواندنْ صورت داده؛ مانند اضافه نمودنِ، هاى غير ملفوظ، كه معمولًا در نثرهاى كهن نوشته نمى‌شود.

ب. تبديل حرف‌هايى در متن، كه با نثر امروزى سازگار نبوده است؛

پ. اضافه نمودن الف در كلمه‌ها و تركيب‌هايى كه نياز داشته است؛

ت. تبديل نمودن يا به همزه، بعد از الف زائد يا جمع در بعضى كلمات؛

ث. اضافه نمودن ياى نكره و ياى اضافه، در موارد نياز؛

ج. اضافه كردن (...) در مواردى كه متن افتادگى داشته ويا ناخوانا بوده و نتوانسته براى كلمه، جايگزين دقيقى بيابد؛

چ. اضافه نمودن كلمه مناسب در داخل () در برخى موارد كه به طور آشكار، كلمه‌اى از متن حذف شده، كه احتمالًا در اثر غفلت كاتب صورت گرفته است؛

ح. ذكر منابع و مآخذ اقوال، در پى‌نوشت‌ها، به اين صورت كه در خصوص احاديثى كه در متن آمده، ابتدا منابع و مآخذ روايات را از جوامع روايى اهل سنّت نقل كرده، سپس در صورت وجود آن روايات در جوامع حديثى شيعه، منبع و مآخذ آن را ذكر نموده‌