«ارْبَعَةٌ يُميتُ الْقَلْبَ الذَّنْبُ عَلَى الذَّنْبِ ...»[1]

«چهار چيز، روحِ انسان را مى‌ميرانَد:

گناه بر گناه ...»

اصرار بر مآثِم يا گناه بر گناه و ارتكابِ گناهان پشتِ سرِ همديگر، قلب انسان را مى‌كُشد و انسان را به گمراهىِ هر چه بيشتر سوق مى‌دهد. خدايا! از اين كه اصرار بر مآثِم داشته باشم، به تو پناه مى‌برم. ادامه دعا چنين است:

«اللَّهُمَّ انّى‌ اعُوذُ بِكَ مِنْ ... وَ اسْتِصْغارِ الْمَعْصِيَةِ وَ اسْتِكْبارِ الطَّاعَةِ»[2]

[بار خدايا! به تو پناه مى‌برم از ...

و كوچك شمردنِ معصيت و نافرمانى، و بزرگ شمردنِ طاعت و بندگى.]

استصغار معصيت يعنى كوچك شمردنِ گناه. اگر انسان هنگامى كه دروغى گفت يا دستى به گناهْ آلود، خيال كند كه اتفاقِ مهمّى نيفتاده است كه نياز به پشيمان شدن و توبه و استغفار داشته باشد، اين استصغارِ معصيت است.

استكبارِ طاعت يعنى اين كه انسان عبادتِ كوچكى را كه انجام داده يا خدمتِ كوچكى را كه به قرآن يا دين يا خانواده خود انجام داده، بسيار بزرگ تصور كند و همه جا آن را به رخِ مردم بكشد و بگويد منم كه فلان كار را انجام داده‌ام يا منم كه اهل فلان عبادتم.

حضرت امام سجاد عليه السلام مى‌فرمايد: خدايا! به تو پناه مى‌برم از اين كه طاعت‌هاى خود را بزرگ بشمارم. ادامه دعا چنين است:

«اللَّهُمَّ انّى‌ اعُوذُ بِكَ مِنْ ... مُباهاةِ الْمُكْثِرينَ وَ الْأِزْراءِ بِالْمُقِلّينَ»[3]

[بار خدايا! به تو پناه مى‌برم از ...

به خود نازيدنِ ثروتمندان و خوار شمردنِ فقرا و نيازمندان.]

ادامه دعا چنين است:

«اللَّهُمَّ انّى‌ اعُوذُ بِكَ مِنْ ... سُوءِ الْوِلايَةِ لِمَنْ تَحْتَ ايْدينا وَ تَرْكِ الشُّكْرِ»[4]

[بار خدايا! به تو پناه مى‌برم از ...

بد رفتارى كردن با زيردستان و تَركِ شكرگزارى.]

منظور از زيردستان، تنها مستخدم و كارگر و رعيت نيست؛ بلكه حتى همسر و فرزندان انسان كه تحت ولايتِ او هستند نيز زيردست محسوب مى‌شوند و انسان بايد با همه آنها با عدل و رحمتْ رفتار كند. امام سجاد عليه السلام مى‌فرمايد: خدايا! از اين كه با زيردستانم بد رفتارى كنم و با آنها بر طبقِ عدالت رفتار نكنم، به تو پناه مى‌برم.

خدايا! از اين كه در مقابلِ نعمت‌ها و رحمت‌هاى تو و محبت‌هاى هر كس كه به من نيكويى كند شكرگزار نباشم، به تو پناه مى‌برم.

اين دعا كه آن را از صحيفه سجاديه برايتان نقل كردم، بسيار پر محتوا است و اگر انسان، آن را با توجه بخواند، با انواع رذايل اخلاقى و ريشه‌هاى گناه و مفاسد، آشنا مى‌شود.

من قصد داشتم همه اين دعا را امروز برايتان بخوانم؛ اما به دليل كوتاهىِ وقت بيش از نيمى از دعا باقى مانْد و فرصتِ بيان آن فراهم نشد.

خواندنِ اين دعا براى همه مردمْ مفيد است.

ان‌شاءالله كه همگانْ آن را بخوانند و از آن استفاده كنند.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ وَ الْعَصْرِ انَّ الانْسانَ لَفى‌ خُسْرٍ الَّا الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ[5]

[1]- همان، ج 2، ص 128 و ج 70، ص 349.

[2]- ر. ك: صحيفه سجاديه، ترجمه فيض الاسلام، دعاى استعاذه، ص 80.

[3]- همان.

[4]- همان.

[5]- سوره عصر( 103).