در رثاى او گفته‌اند: علوم اهل بيت (عليهم السلام) به چهار نفر رسيده است كه يكى از آنها، يونس بن عبد الرحمان است.[209]

از جمله كارهاى ارزنده علمى يونس، آن است كه با عرضه كتاب‌هاى حديثى به امام رضا (ع) و با شيوه‌هايى كه از ايشان آموخته بود، به پالايش احاديث مى‌پرداخت.[210] او چون بصيرت لازم را در حديث‌شناسى داشت به خود اجازه نمى‌داد كه هر روايتى را نقل كند، بلكه آن را بررسى مى‌كرد و پس از آن كه از صدور آن اطمينان مى‌يافت، آن گاه آن را نقل مى‌كرد.[211] چرا كه او معتقد بود بخشى از احاديث، توسّط دشمنان شيعه، ساخته شده و در لابه‌لاى كتاب‌هاى روايى، وارد شده است.[212] وى اين شيوه نقد روايات را او از امامان آموخته بود و بر اين باور بود كه بايد احاديث را به قرآن و سنّت، عرضه كرد. اگر با قرآن سازگار نبود، نمى‌توان آن را حديث معصومان دانست.[213]

شيوه نقد حديثِ يونس، براى برخى از شيعيان، قابل قبول نبود. آنان مى‌پنداشتند كه با اين شيوه، رواياتْ آسيب خواهند ديد. از اين رو، گاه نزد امام رضا مى‌رفتند و عليه يونس، سخن مى‌گفتند.

تلاش ديگر يونس بن عبد الرحمان، ارائه مباحث كلامى و اعتقادى بود. بخشى از اين مباحث، مربوط به اثبات امامت امام رضا (ع) و انكار انديشه واقفيان بود. گذشته از اين، وى به مباحث توحيدى و ... نيز مى‌پرداختند. درك اين مباحث، گاه براى مردم، دشوار بود.

عرصه ديگرى كه يونس در آن كوشش كرد، اجتهاد و فتوا دادن با استفاده از شيوه نوين اجتهادى آن روزگار بود. اين اقدامات گوناگون و جديد از جانب عالمى‌

[209]. رجال الكشّى، ص 485، ش 917.

[210]. همان، ص 224، ش 401.

[211]. همان جا.

[212]. همان جا.

[213]. همان جا.