منابع اسلامى، سختى و رنج، جزء جداى‌ناپذير زندگى است. از اين رو، تأكيد بر لذّت و ناديده گرفتن بخش ناخوشايند زندگى، موجب ناسازگارى با نظام حاكم بر زندگى مى‌گردد و همين مسئله مى‌تواند بر مشكلات روانى بيفزايد. دكتر اديت ويكوف جولسون، استاد روان‌شناسى دانشگاه جورجيا در اين باره مى‌گويد:

فلسفه كنونى ما در باره بهداشت روان، بر اين پايه استوار است كه مردم بايد شاد و خوش‌حال زندگى كنند و غم و اندوه، نشانه ناسازگارى و عدم انطباق با زندگى است. اين اعتقاد و نظام ارزش‌ها بايد خود را در برابر كسانى كه درد و رنجى اجتناب‌ناپذير دارند، مسئول بداند؛ زيرا اين شيوه انديشه، موجب مى‌شود كه افراد دردمند، به خاطر اين كه شاد نيستند، اندوهناك‌تر نيز بشوند.[1925]

بنا بر اين، در يك كلام مى‌توان گفت كه اين نظريه، از آن جا كه تمام ابعاد انسان را در برنمى‌گيرد، فاقد عنصر «فراگيرى» است و از آن جا كه با نظام آفرينش ناسازگار است، فاقد عنصر «واقع‌گرايى» است؛ امّا اسلام، هم تمام ابعاد انسان را در نظر گرفته و هم با نظام حاكم بر زندگى سازگار است و اين مرهون نظريه توحيد در شادكامى است.

دو. نظريه خواسته (نياز)

گريفين، بر اين باور است كه تحقّق خواسته‌ها موجب شادكامى مى‌شود. در نظريه خواسته (نياز)، سخن از لذّت در ميان نيست. مطابق اين نظريه، شادكامى، عبارت است از به دست آوردن آنچه كه مى‌خواهيد، بدون توجّه به اين كه آن خواسته، شامل لذّت مى‌شود يا نه.[1926] در اين نظرية، محور شادكامى، تحقّق خواسته‌ها و آرزوهاى انسان است. انسان، نيازها و خواسته‌هايى دارد كه به تناسب اهميتشان، در پى به دست آوردن آنهاست. برآورده شدن آنها موجب احساس رضامندى و خرسندى از زندگى مى‌گردد و برآورده نشدن آنها، نارضايتى و ناخرسندى را در پى دارد. بنا بر اين، گريفين، تنها جزء شادكامى را «نيازها» مى‌داند كه مى‌تواند متناسب با ديدگاه‌ها و سليقه‌هاى افراد، متفاوت باشد. از اين رو، تأمين خواسته‌ها و تحقّق آنها عامل شادكامى به شمار مى‌رود.

- بررسى و مقايسه‌

اين نظريه، رويكرد خود را از لذّت به خواسته تغيير داده و معتقد است كه تحقّق خواسته، موجب شادكامى است، حتّى اگر خواسته، شامل لذّت نباشد. اين تغيير رويكرد را- كه شايد در واكنش به‌

[1925]. ويكتور فرانكل، 1378، ص 173.

[1926]. گريفين، 1986؛ به نقل از براتى، 1388.