و زمان تعيين نمود.[1777] به همين جهت، يكى از امورى كه در متون دينى، مورد توجّه قرار گرفته، برنامه‌ريزى و تنظيم وقت براى شادى و نشاط است. در روايات، شيوه‌هاى متفاوتى از برنامه‌ريزى، بيان شده است كه برخى سه قسمتى و برخى چهار قسمتى اند. امام علي (ع) با ارائه تقسيمى سه بخشى مى‌فرمايد:

لِلمُؤمِنِ ثَلاثُ ساعاتٍ: فَساعَةٌ يناجى فيها رَبَّهُ، وساعَةٌ يرُمُّ مَعاشَهُ، وساعَةٌ يخَلّى بَينَ نَفسِهِ وبَينَ لذّتها فيمايحِلُّ ويجمُلُ.[1778]

[سزاوار است‌] مؤمن را سه زمان باشد: زمانى كه در آن با پروردگارش راز و نياز مى‌كند؛ زمانى كه هزينه‌هاى زندگى را تأمين مى‌كند؛ و زمانى كه به خوشى‌هاى حلال و زيبا، اختصاص مى‌دهد.

...

نمودار (10- 2)

به گزارش امام صادق (ع) در حكمت آل داوود، چنين آمده كه: سزاوار است مسلمان خردمند، زمانى را به اعمال ميان خود و خداوند، اختصاص دهد، و زمانى را به ديدار برادران و گفتگوى در باره امور آخرت، اختصاص دهد، و زمانى را با خوشى‌هاى حلال سپرى كند كه اين زمان، كمك به آن دو وقت ديگر خواهد بود.[1779] اين نيز، مدل سه قسمتى ديگرى است كه با مدلِ قبلى، تفاوتى دارد.

نمودار (10- 3)

[1777]. إنّ ليلَك و نَهارَك لا يستَوعِبانِ لِجَميعِ حاجاتِك فَاقسِمْها بينَ عَمَلِك و راحَتِك( غرر الحكم، ح 3641).

[1778]. نهج البلاغة، حكمت 390؛ تحف العقول، ص 203؛ بحار الأنوار، ج 94، ص 94، ح 11.

در غررالحكم چنين آمده است: للمؤمنِ ثلاثُ ساعاتٍ: ساعَة يناجِى فيها رَبَّهُ، و ساعَة يحاسِبُ نفسَهُ، و ساعَة يخَلِّى بينَ نفسِهِ و لذّتها فيما يحِلُّ و يجمُلُ( غرر الحكم، ح 7370).

[1779]. امام صادق( ع): إنَّ فى حِكمَة آلِ داوودَ: ... ينبَغى لِلمُسلِمِ العاقِلِ أن يكونَ لَهُ ساعَة يفضى بِها إلى عَمَلِهِ فيما بَينَهُ وبَينَ اللهِ عز و جل، وساعَة يلاقى إخوانَهُ الَّذينَ يفاوِضُهُم ويفُاوِضونَهُ فى أمرِ آخِرَتِهِ، وساعَة يخلّى بَينَ نَفسهِ ولَذّاتِها فى غَيرِ مُحرَّمٍ، فَإِنَّها عَونٌ عَلى تِلك السّاعَتَينِ( الكافى، ج 5، ص 87، ح 1).