النُشرَةُ فى عَشَرَةِ أشياءَ: المَشى، وَالرُّكوبِ، وَالارتِماسِ فِى الماءِ، وَالنَّظَرِ إلَى الخُضرَةِ، وَالأَكلِ وَالشُّربِ، وَالنَّظَرِ إلَى المَرأَةِ الحَسناءِ، وَالجِماعِ، وَالسِّواك، ومُحادَثَةِ الرِّجالِ.[1672]

نشاط در ده چيز است: پياده‌روى، سواركارى، فرورفتن در آب، نگاه كردن به سبزه، خوردن، آشاميدن، نگاه كردن به زن زيباروى، آميزش، مسواك زدن و گفتگو با مردان.

در نقل ديگرى از ايشان، شستن سر با خَطمى نيز اضافه شده است.[1673]

الف- انواع لذّت‌هاى مادى‌

اين عوامل، برخى ابعاد مختلف انسان را پوشش داده‌اند و نشاط آنها را تأمين كرده‌اند. روايات ديگرى نيز در اين باره وجود دارد كه موارد ديگرى را اضافه كرده‌اند كه در آينده به آنها خواهيم پرداخت. آنچه مهم است اين كه هر كدام از اين موارد را طرح نماييم و در باره آن سخن بگوييم.

يك. لذّت تحرك و ورزش‌

به نظر مى‌رسد دو عنوان‌ «المشى» و «الركوب» به مسئله تحرّك، و جنب و جوش انسان مربوط مى‌شود. جسم و روان، رابطه‌اى تنگاتنگ با يكديگر دارند. بى‌تحرّكى و سستى بدن، موجب خمودگى و كسالت روحى و روانى مى‌گردد. اين امر، بويژه در عصر حاضر، بسيار به چشم مى‌خورد. شيوه زندگى كنونى، بشر را به موجودى ايستا و بى‌تحرّك تبديل كرده است. در اين ميان، پياده‌روى، موجب تحرّك بدن مى‌شود و خمودگى و سستى را از بين مى‌بَرَد.

سواركارى نيز موجب تحرّك بدنى و از بين رفتن خمودى مى‌گردد. همچنين در سواركار ايجاد هيجان بيشتر مى‌كند و از اين جهت نيز لذّت‌بخش مى‌گردد. پس سواركارى مى‌تواند از دو جهت تأثيرگذار باشد: يكى تحرّك و ديگرى هيجان. امام على (ع) در ضمن روايتى، از سوارى و سواركارى به عنوان عامل ايجاد انبساط خاطر و نشاط ياد مى‌فرمايد:

الرُّكوبُ نُشْرَةٌ.[1674]

سوارى، نشاطآور است.

اين كه آيا مى‌توان سواركارى را به ماشين‌سوارى و اتومبيل‌رانى نيز تعميم داد، نيازمند بررسى بيشتر است. ماشين سوارى مى‌تواند هيجان‌آور باشد، امّا بى‌ترديد تحرّك‌آور نخواهد بود؛ بلكه چون جاى پياده‌روى را مى‌گيرد، و تحرّك را كم مى‌كند كه ثمره آن خمودگى خواهد بود. نكته‌

[1672]. الخصال، ص 43، ح 37؛ بحار الأنوار، ج 73، ص 322، ح 2.

[1673]. المحاسن، ج 1، ص 78، ح 40؛ الخصال، ص 43، ح 38.

[1674]. نهج البلاغة، حكمت 400.