طَرَفاً مِنَ الآلامِ لِيَستَدِلوا به على ما وَرائِهِم من الآلامِ الخالِصَةِ الَّتى لا يَشوبُها لَذَّةٌ، ألا وهِىَ النّارُ فَمِن أجلِ ذلِكَ تَرونَ نَعيمَ الدُّنيا مَخلوطاً بِمِحنِها، وسُرُورِها مَمزوجاً بِكَدِرِها وهُمومِها.[1551]

اى مردم! بدانيد كه خداوند سبحان، چون خلق را بيافريد، چنان خواست كه از نقص به كمال روند و در آداب و فضايل اخلاقى، به مقامى شريف و پايه‌اى بلند و ارجمند رسند. او مى‌دانست كه آنان به كمال مطلوب نمى‌رسند مگر اين كه آنچه مفيد و مضر براى ايشان است، همه را به آنان بياموزد، و آموختن، جز به امر و نهى، ممكن نيست، و امر و نهى نيز جز با وعد و وعيد، راست نمى‌آيد، و وعد و وعيد، جز با تشويق و تهديد، صورت نپذيرد، و تشويق، جز بدان چه دل بدان خواهان است و ديده از آن كامياب نخواهد بود، و تهديد بر خلاف آن.

سپس آفريدگان را در اين جهانْ منزل داد و پاره‌اى از لذّات را به آنان بنمود تا بر لذّات پاك آخرت- كه بهشت است- راه يابند، و پاره‌اى از رنج‌ها و سختى‌ها را در اين جهان به ايشان نشان داد تا بدين وسيله، بر ناراحتى‌ها و گرفتارى‌هاى آن جهان- كه عبارت از دوزخ است- پى برند و از اين عذاب موقّت، بر آن عذاب ابدى استدلال كنند. از همين روست كه لذّات اين جهان، هميشه با سختى و رنج همراه است و خوشى و سرورش با اندوه و غم، هم‌عنان.

دو. آثار مثبت طاعت‌

در متون دينى، به فوايد بايدهاى تشريعى توجّه شده است و متون فراوانى در باره آن صادر شده است. شايد يكى از جامع‌ترين عنوان‌ها «كسب رحمت الهى» باشد. ما انسان‌هاى ضعيفى هستيم كه به رحمت موجودى همانند خداوند متعال نيازمنديم. خداوند متعال در قرآن كريم مى‌فرمايد: (أَطِيعُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ‌).[1552]

عنوان جامع ديگرِ «كسب آنچه نزد خداست»، بدين معنا آمده كه همه چيز در دست خداوند است و براى كسب آن بايد از راه طاعت گذر كرد.[1553] امام على (ع) در اين باره تصريح مى‌فرمايد:

[1551]. الاحتجاج، ج 1، ص 207.

[1552]. سوره آل عمران، آيه 132. نيز، ر. ك. سوره نور، آيه 56:\i( وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ)؛\E امام على( ع): أجدَرُ النّاسِ بِرَحمَةِ اللهِ أقوَمُهُم بِالطّاعَةِ( غرر الحكم، ح 3192).

[1553]. پيامبر خدا( ص): إنّهُ لا يدرَك ما عِندَ اللهِ إلّا بطاعَتِهِ( وسائل الشيعة، ج 11، ص 184، ح 2).

امام على( ع): لا تَنالُ مَرضاتُهُ إلّا بِطاعَتِهِ( نهج البلاغة، خطبه 129).