ب- واكنش مثبت: طاعت‌

واكنش مثبت به دستورهاى خداوند متعال، طاعت ناميده مى‌شود. افرادى كه مى‌توانند بر لذّت‌هاى خود چيره شوند، به فرمان خداوند متعال عمل مى‌كنند و از اين راه مى‌توانند خير نهفته در دستورهاى خداوند متعال را- كه هدفى جز تعالى و تكامل انسان ندارد- به دست آورند. بنا بر اين، بهترين واكنش در بُعد تكليف، فرمان‌بردارى از خداوند متعال است.

2. عوامل واكنش مثبت‌

پيش‌تر گذشت كه قضاى تشريعى خداوند، قوانين يا همان بايدها و نبايدها را به وجود مى‌آورد. مبناى تشريع نيز مصلحت انسان است. از اين رو، سعادت واقعى و شادكامى اصيل انسان، در گرو اطاعت از اين قوانين است. خداوند متعال در اين باره مى‌فرمايد:

(وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظِيماً.[1504] و كسى كه از خدا و فرستاده‌اش فرمان‌بردارى كند، بى‌ترديد به رستگارى عظيم، دست يافته است).

اين يك قانون تغييرناپذير است. پيامبر خدا (ص) در اين باره مى‌فرمايد:

إنَّ طاعَةَ اللهِ نَجاحٌ مِن كُلِّ خَيرٍ يُبتَغى، ونَجاةٌ مِن كُلِّ شَرٍّ يُتَّقى.[1505]

همانا فرمان‌بردارى از خدا، دستيابى به هر خوبى‌اى است كه طلب مى‌شود، و نجات از هر بدى‌اى است كه از آن پرهيز مى‌گردد.

به وسيله فرمان‌بردارى از قوانين شريعت، بخت به انسان روى مى‌آورد[1506] و رستگارى به دست مى‌آيد.[1507] از اين رو بايد به سمت طاعت شتافت تا رستگارى به دست آيد.[1508]

در طرف مقابل، نافرمانى خداوند متعال قرار دارد كه موجب شقاوت و بدبختى مى‌گردد.[1509]

بنا بر اين، افراد آگاه، نسبت به طاعت، رغبت و شادمانى دارند و نسبت به معصيت، كراهت و اندوه.[1510] با توجّه به واقعيت‌ها و قوانين حاكم بر هستى، انسان بايد از كارهاى خيرى كه پيش فرستاده، خوش‌حال و از فرصت‌هايى كه از دست داده، ناراحت باشد.[1511]

[1504]. سوره احزاب، آيه 71.

[1505]. الكافى، ج 8، ص 82، ح 39؛ كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 4، ص 403، ح 5868.

[1506]. امام على( ع): بالطّاعَة يكونُ الإقبالُ. 0( غرر الحكم، ح 4243).

[1507]. امام على( ع): بالطّاعة يكونُ الفَوزُ( همان، ح 4245).

[1508]. امام على( ع): بادِرِ الطّاعَة تَسعَدْ( همان، ح 4360).

[1509]. امام على( ع): بِالمَعصِيَةِ تَكونُ الشَّقاءِ( همان، ح 4251؛ عيون الحكم والمواعظ، ص 186 ح 68).

[1510]. امام على( ع): سُرورُ المُؤمِنِ بِطاعَةِ رَبّهِ وحُزنُهُ عَلى ذَنبِهِ( غرر الحكم، ح 5594).

[1511]. امام على( ع): أكثِر سُرُورِكَ عَلى ما قَدَّمتَ مِنَ الخَيرِ وحُزنَكَ عَلى ما فاتَ مِنهُ( همان، ح 2345).