الگوى صحيح: سنجه معطوف به «دهنده»

در مقابل، از عواملى كه موجب شكر مى‌شود، بزرگ شمردن داشته‌هاست. وقتى انسان، آنچه را كه در اختيار دارد، بزرگ بشمارد، موجب احساس برخوردارى مى شود و همين امر، رضامندى را به همراه مى‌آورد. بنا بر اين، براى رسيدن به رضامندى بايد داشته‌هاى خود را بزرگ شمرد. البته بزرگ‌شمارى مبنا مى‌خواهد و مبناى بزرگ‌شمارى نعمت، مى‌تواند نعمت‌دهنده باشد، نه خود نعمت. پديده‌ها بُعد ديگرى نيز دارند. اين بُعد، مربوط به «دهنده نعمت» است. پيامبر خدا (ص) در اين باره مى‌فرمايد:

أوحَى اللهُ عز و جل إلى عُزَيرٍ: (يا عُزَيرُ) ... إذا اوتيتَ رِزقا مِنّى فَلا تَنظُر إلى قِلَّتِهِ، ولكنِ انظُر إلى مَن أهداهُ.[1122]

خداوند عزّ وجلّ به عُزَير وحى فرمود: «اى عُزَير! ... هرگاه روزى مرا دريافتى، به اندكى آن منگر؛ بلكه به كسى كه آن را بخشيده، بنگر».

بنا بر اين، با اين روش، انسان مى‌تواند داشته‌هاى زندگى خود را بزرگ بشمارد و در نتيجه، به احساس برخوردارى و رضامندى برسد. به همين جهت، امام باقر (ع) به جابر بن يزيد جعفى مى‌فرمايد:

استَكثِر لِنَفسِك مِنَ اللّهِ قَليلَ الرِّزقِ؛ تَخَلُّصا إلَى الشُّكرِ.[1123]

روزى اندك خدا را براى خودت زياد بشمار، تا به شكر برسى.

از اين گذشته، بزرگ‌شمارى، موجب بركت نعمت و افزايش روزى نيز مى‌شود و از اين طريق نيز بر ميزان رضامندى مى‌افزايد. كسى كه روزى اندك را كم بشمارد، از روزى فراوانْ محروم مى‌شود.[1124]

عبد الرحمان بن عبد اللّه بن قريب و زيد بن اخرم نقل مى‌كنند كه سفيان بن عُيينه از امام صادق (ع) روايت كرده كه در حالى به نزد ابوجعفر منصور رفت كه مردى از فرزندان زبير بن عوام نزد او بود و از او چيزى مى‌خواست. منصور فرمان داد كه چيزى به وى بدهند؛ مرد زبيرى آزرده‌خاطر شد و آن را اندك شمرد. منصور از اين رفتار آن زبيرى، خشمگين شد، چندان كه آثار خشم در چهره‌اش نمودار گشت. امام صادق (ع) به او روى نمود و فرمود: «اى حاكم مؤمنان! پدرم از پدرش على بن حسين، از پدرش، از على، از پيامبر خدا (ص) روايت كرد: هر كس هديه‌اى را با خشنودى خاطر ببخشد، بخشنده و بخشيده بركت مى‌يابند». منصور گفت: به خدا سوگند! من با ناخشنودى، آن را بخشيدم؛ ولى با اين سخنت، خشنود شدم.

[1122]. الدعوات، ص 169، ح 472؛ بحار الأنوار، ج 82، ص 132، ح 16.

[1123]. تحف العقول، 285؛ بحار الأنوار، ج 78، ص 163، ح 1.

[1124]. إمام صادق( ع): مَنِ استَقَلَّ قَليلَ الرِّزقِ حُرِمَ الكثيرَ( الكافى، ج 5، ص 311، ح 30؛ تهذيب الأحكام، ج 7، ص 227، ح 993).