اتّكا كند. لذا هيچ انسانى نيست كه به تكيه‌گاه نياز نداشته باشد. اگر انسان احساس كند كه در زندگى، هيچ پشتوانه و تكيه‌گاهى ندارد، دچار احساس نااميدى، ناكامى و نارضايتى خواهد شد. بايد ديد آيا واقعاً هيچ تكيه‌گاهى وجود ندارد؟ يا ما بر تكيه‌گاه مطمئنِ موجود تكيه نمى‌دهيم؟

در ادامه، به بررسى انتخاب درست و باور صحيح در تكيه‌گاه زندگى مى‌پردازيم.

باور و انتخاب صحيح: «خداتكيه‌گاهى»

با توجّه به آنچه پيش‌تر در باره انتخاب تكيه‌گاه گذشت، در گام نخست بايد معيارهاى تكيه‌گاه مطمئن را شناخت تا در انتخاب، اشتباهى صورت نگيرد. از ويژگى‌هاى تكيه‌گاه مطمئن، «توانايى» است. نقطه‌اى كه انسان مى‌خواهد به آن اتّكا كند بايد توانا باشد و قدرت كافى داشته باشد تا بتواند از فرد حمايت كند و نيازهاى وى را برآورد. ويژگى ديگر، «دارايى» است. اگر نقطه اتّكا از ذخايرى غنى براى تأمين نياز برخوردار نباشد، حتّى با وجود توانايى، صلاحيت اتّكال را ندارد. بنا بر اين، تكيه‌گاه بايد دارا و برخوردار باشد.

ويژگى سوم، «دانايى» است. نقطه اتّكا بايد آگاه باشد تا در مقام تشخيص و عمل، خردمندانه رفتار كند. اگر توانايى و دارايى وجود داشته باشد، امّا دانايى نباشد، چه بسا دارايى و توانايى به گونه‌اى اعمال شود كه نتيجه‌اى جز زيان نداشته باشد. ويژگى چهارم، «پايايى» است. نقطه اتّكا بايد به لحاظ زمانى، پايدار و هميشگى باشد. منبع ناپايدار به جهت احتمال فقدان، در همه زمان‌ها نمى‌تواند پاسخگو باشد. خلاصه اين كه براى تكيه‌گاه، دست كم، چهار ويژگى بايد وجود داشته باشد تا بتوان به آن اطمينان نمود و هر چه اين ويژگى‌ها بيشتر وجود داشته باشد، اطمينان بيشترى به وجود مى‌آورد. نقطه ناتوان، ندار، نادان و ناپايدار، اطمينان‌بخش نخواهد بود.

پس از معيارها، نوبت به تشخيص مصداق مى‌رسد. تنها مصداقى كه معيارهاى يادشده را در خود دارد، خداوند متعال است. در آفرينش قدرت، دانايى، دارايى و پايدارى مطلق از آن خداوند متعال است. از اين رو، روشن مى‌گردد كه تنها نقطه قابل اطمينان براى اتّكا، خداوند متعال است. به همين دليل، يكى ديگر از صفات خداوند متعال، «وكيل» است. پيامبر خدا (ص) مى‌فرمايد:

لِكُلّ قَضاءٍ وقَدَرٍ تَوَكَّلتُ عَلَى اللهِ.[652]

در هر قضا و قدرى به خدا توكّل مى‌كنم.

اين بدان جهت است كه بر اساس مبانى توحيدى، خداوند، بر همه امور وكيل است. لذا تنها منبعى است كه همه امور زندگى را «كفايت» مى‌كند. به همين جهت بايد به او توكّل نمود. يكى از ويژگى‌هاى خداوند متعال همين كفايت كنندگى است. خداوند متعال تصريح مى‌كند كه:

[652]. مستدرك الوسائل، ج 5، ص 379، ح 6140.