مى‌شود و آن در مثلى‌ها مانند حبوبات و روغن‌ها و سركه‌ها و شيرها و در بعضى از قيمى‌ها كه متساوى الاجزاء مى‌باشد- مانند يك طاقه از پارچه‌اى كه اجزايش مساوى هم باشد و يك قطعه زمين خالى كه اجزاى آن با هم مساوى باشد- جارى مى‌شود. و يا به حسب ارزش و ماليت است، مانند قيمى‌ها در صورتى كه متعدد باشند مثل گوسفندها و مزرعه‌ها و درخت‌ها در صورتى كه برخى از آن‌ها با برخى ديگر به حسب قيمت مساوى باشد، مانند اينكه دو نفر در سه گوسفند شريك باشند كه قيمت يكى از آن‌ها با دوتاى آن‌ها مساوى باشد، پس آن يكى را يك سهم و دوتاى ديگر را يك سهم قرار مى‌دهند و اين را «قسمت تعديل» مى‌نامند. و يا به ضميمه كردن مقدارى از مال با بعضى از سهم‌ها است تا برابر سهم ديگر شود، مانند اينكه ميان دو نفر دو گوسفند باشد كه قيمت يكى از آن‌ها پنج دينار و ديگرى چهار دينار مى‌باشد كه اگر به دومى نيم دينار ضميمه شود با اولى مساوى مى‌شود و اين را «قسمت رد» مى‌نامند.

مسأله 2- ظاهر آن است كه جريان قسمت رد در همه صورت‌هاى شركت، كه تقسيم در آن ممكن است حتى در جايى كه شركت در يك جنس مثلى باشد، امكان دارد؛ به اين ترتيب كه به صورت نامتساوى تقسيم شود و به سهمى كه كمتر است مثلًا چند درهم ضميمه شود تا نقص آن را جبران كند و با سهم بيشتر، از نظر قيمت مساوى شود؛ و همچنين است اگر شركت در سه گوسفندى باشد كه قيمت يكى از آن‌ها با دوتاى ديگر مساوى است؛ به اين ترتيب كه گوسفند گران‌قيمت با يكى از آن دو گوسفند يك سهم قرار داده شود و به سهم ديگر چيزى كه قيمت آن را مساوى با آن دو گوسفند كند، ضميمه شود؛ و به همين منوال. و اما قسمت تعديل گاهى در بعضى از صورت‌ها نمى‌آيد مانند مثال اول، چنان كه قسمت افراز در بعضى از موارد نمى‌آيد مانند مثال دوم؛ و در برخى از موارد، هر سه قسم مى‌آيد مانند اينكه دو نفر در يك وزنه گندم كه قيمت آن ده درهم است و يك وزنه جو كه قيمت آن پنج درهم است و يك وزنه نخود كه قيمت آن پانزده درهم مى‌باشد شريك باشند، پس اگر هر كدام جداگانه تقسيم شود، قسمت افراز است و اگر گندم را با جو يك سهم و نخود را سهم ديگر قرار دهند، قسمت تعديل مى‌شود و اگر نخود با جو يك سهم و گندم با پنج درهم، سهم ديگر قرار داده شود قسمت رد مى‌باشد. و