قبل از رسيدن به حد ترخّص، روزه خود را باطل كند، بنابر احتياط (واجب) كفّاره ساقط نمى‌شود، بلكه اگر روزه خود را عمداً باطل كند، سپس عذرى قهرى عارض او شود، مانند حيض يا نفاس يا مرض يا غير آن، بنابر احتياط (مستحب) كفّاره ساقط نمى‌شود، اگر چه بنابر اقوى كفّاره ساقط مى‌شود. همچنان كه اگر در يوم الشك كه نمى‌داند آخر ماه رمضان است يا اول شوال روزه خود را باطل كند، بعد معلوم شود كه اول شوال بوده، بنابر اقوى كفّاره همچون قضا از او ساقط است.

مسأله 6- اگر كسى در ماه رمضان با زن خود جماع كند در حالى كه هر دو روزه باشند، چنانچه زن راضى باشد، بر هر كدام آن‌ها هم كفّاره است و هم تعزير كه عبارت است از بيست و پنج تازيانه. و اگر مرد، زن را اكراه كرده باشد، كفّاره و تعزير زن نيز بر مرد است و اگر زن را در آغاز به طورى مجبور كند كه اختيار و اراده از او گرفته شود و بعد در بين جماع راضى شود، بنابر اقوى، بر مرد دو كفّاره و بر زن يك كفّاره واجب است. و اگر اكراه به طورى باشد كه زن عمل را با اراده (ولى از ترس) انجام دهد، هرچند اكراه شده باشد، بنابر اقوى بر مرد دو كفّاره است و بر زن كفّاره نيست و ظاهراً تعزير هم، چنين است. و زن اجنبى كه اكراه شود، در حكم به زن خودش ملحق نمى‌شود (و كفّاره و تعزير او بر عهده مرد نيست). و در مورد زن خودش بين زن دائم و منقطع فرقى نيست، و اگر زن، شوهرش را اكراه كند، چيزى از (كفّاره و تعزير) مرد بر عهده زن نيست.

مسأله 7- كسى كه به واسطه مسافرت يا مرضى روزه نمى‌گيرد، جايز نيست كه زن روزه‌دار خود را وادار به جماع كند و اگر او را اكراه كند، بنابر احتياط (واجب) بايد كفّاره او را بدهد.

مسأله 8- كفّاره در طعام دادن به فقرا يا در سير كردن آنان يا در تسليم نمودن يك مدّ (كه نزديك ده سير است) گندم يا جو يا آرد يا برنج يا نان و يا غير آن از اقسام ديگر طعام، صرف مى‌شود. و احتياط (مستحب) آن است كه به هر كدام دو مدّ از طعام بدهد. و در يك كفّاره اگر دسترسى به شصت فقير ممكن باشد، سير كردن يك فقير دو بار يا چند بار و يا دو مد يا چند مدّ به يك نفر دادن كفايت نمى‌كند، بلكه بايد شصت نفر باشند. ولى اگر يك‌