پاسخ نخست اين اشكال از آنچه در بخش اول كتاب درباره ارتباط و جايگاه عقل و دين بيان شد آشكار مى گردد زيرا در آنجا دانسته شد عقل در برخى از موارد نسبت به حقايق دينى نقش ميزان را ايفا مى نمايد

در مواردى كه حقايق عقلى دين كه برتر از وجود حسى و مادى هستند با اصول عقلى مبرهن دريافت شوند , همان اصول عقلى مبرهن در صورت اصابه به واقع حكم دينى مى باشند و در اين موارد معلوم بالذات همان حكم دينى بوده و از قداست دينى برخوردار مى باشد

پاسخ دوم حاصل يك نگاه دقيق فلسفى به چگونگى امتياز معلوم بالذات و معلوم بالعرض است و اين پاسخ اشكال را نسبت به همه مواردى كه عقل نقش ميزان و يا چراغ را نسبت به حقايق دينى بر عهده دارد , منتفى مى گرداند , زيرا معلوم بالذات و معلوم بالعرض وقتى تصور مى شود كه به تعبير حكيم سبزوارى شيئى داراى دو گونه وجود خارجى و ذهنى باشد

للشيى غير الكون فى الاعيان { كون بنفسه لدى الاذهان

يعنى معلوم با حفظ وحدت و يگانگى خود داراى دو نحو وجود