مشاهده حقايق متكثر و متغير عالم آفرينش كه با اقامه براهين حدوث , حركت و يا نظم قرين است و استدلال به امكان ماهوى موجودات كه زمينه ساز آشنايى با مراحل اولى برهان صديقين است و تبيين وحدت تشكيكى مستتر در كثرات و آگاهى بر هستى فقيرانه موجودات و امكان فقرى آنها , مراتب و مقامات طولى دقت و نظر عقلى بر حقايق تكوينى است

خلع هستى فقيرانه كه همزاد با اعطاى خلعت كريمانه الهى است پايان مسير فلسفه و تعقل و جايگاه حشر عقول و نشر صحف و كتب الهى است زيرا در اين مقام با شناخت حقيقت توحيد , تشكيك از وجود به نمود بازگشت نموده و بدين ترتيب چهره مجازى و نه دروغين يافته هاى پيشين آشكار مى گردد

امورى كه در افق تفكر عقلى و فلسفى از هستى فقيرانه برخوردار بودند , اينك پس از مشاهده اسناد مجازى هستى به آنها , سراب و باطل شمرده نمى شوند , بلكه به صورت آيات و نشانه هاى الهى نقش مظهريت اسماء حسنى و صفات علياى خداوند را ايفا مى نمايند و در اين مرتبه از معرفت دينى كه در افقى فراتر از آگاهيهاى فلسفى و عقلى است زمينه استفاده از تعليم و تعلم ربوبى و توان آگاهى بر حقايقى پيدا مى شود كه جز با گذر از نظر بر هستى خود حاصل نمى گردد , معارفى كه هيچ انسانى از نزد خود آنها را نياموخته و نمى تواند بياموزد , قرآن كريم از اين رتبه آگاهى كه تنها به آموزش و تعليم انبياء و اولياء الهى قابل تحصيل است بدينگونه خبر مى دهد كه[ ويعلمكم مالم تكونوا تعلمون