از دو حكم روياروى كه در قالب دو طرف نقيض مطرح مى شوند , اگر فقيه دليل قطعى بر اثبات صحت يكى از آن دو را نداشته باشد , اعم از آن كه با دليل ظنى معتبر حجت بر انجام يك طرف خاص و ترك طرف ديگر را داشته باشد و يا آن كه از اين حجيت نيز بى بهره باشد , در اين صورت گرچه علم تفصيلى به تقدس يكى از دو فتوى وجود ندارد , وليكن با علم اجمالى به تقدس يكى از آن دو كه مطابق با شريعت است حكم مى شود و همين مطلب نيز درباره متخصصى كه پيرامون سائر اصول ارائه شده از طرف اسلام مى كوشد صادق است

سلب تقدس تنها در صورتى ممكن است كه خاصه مطابقت و انكشاف براى فرضيه اى به طور مطلق انكار شود , وگرنه تا وقتى آگاهى به معناى معرفت حقيقت مورد اذعان باشد , تقدسى كه براى حقائق دينى در مقام واقع محقق است براى معارف دينى اى كه در دسترس بشر مى باشد نيز به اجمال و يا تفصيل ثابت و محقق خواهد بود

معرفت شناسى كه در خارج از حوزه علوم دينى قرار گرفته و آمد و شد و گفتگوهاى عالمان علوم مذكور را مى نگرد به دليل آن كه در مقام داورى نسبت به داده هاى مربوط به آن علوم نمى باشد از داورى