یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 475

دین قدرت اجتماعی است و بهترین نمونهاش همان بود که اسلام به وجود آورد و دو قدرت بزرگ امپراطوری را به زانو درآورد. امروز هم دین یک قدرت بزرگ است در مقابل کمونیسم و استعمار و غیره. در صدر اسلام داستانهایی نظیر داستان بلال و خباب و عثمان بن مظعون میرساند که ایمان چه اندازه استقامت میدهد (مثل داستان بلال و خباب و یاسر و سمیه) و چقدر شهامت و جرأت میدهد (مثل داستان عثمان بن مظعون).

وسعت نظری که ایمان میدهد و علم ناتوان است:

یکی دیگر این است که ایمان روشنایی و بصیرت و بینایی است، بینش انسان را عوض میکند یعنی توسعه میدهد، جهان را با ابعاد زیادتری نشان میدهد، جهان دیگری میشناساند، قوانین دیگری ارائه میدهد (رجوع شود به ورقه «ایمان شأن یک اقلیت پخته است») [1]. ایمان، پیشرو و هادی علم و فلسفه است.

آیا دین جهل و تعصب و محدودیت است و علت رکود و دشمن علم است؟:

نقطه مقابل این عقیده این است که دین جهل و تعصب و محدودیت است، دایره دید و بینش را محدود میکند، دشمن علم و دانش است، با علم ضدیت دارد و مانع توسعه علم است زیرا علم را موجب ارتداد و بی دینی میداند.

3. راجع به آثار ایمان که بحث میکنیم باید مطلب را تقسیم بندی کنیم، به این نحو:.

تأثیر دین در آسایش و بهجت و لذت شخصی و اینکه آدم دیندار نوعی خوشیها و سرگرمیها و لذتها دارد که غیردیندار از آنها محروم است (نمره ح، ط، ی، یا و یو) یعنی لذت عبادت، روشندلی، ایمان به موفقیت حامیان حق، خوشبینی به نظام عالم و انطباق با محیط جهان.

دوم تأثیر دین در اخلاق لازم برای یک فرد و به عبارت دیگر در کنترلی که لازم است هر فردی بر خود داشته باشد (شماره ه) یعنی پشتوانه اخلاق.

سوم در پیشگیریها و رفع و کاهش آلام و ناراحتیها از قبیل

---

[1]. ایضاً ورقه «دین و مذهب، و جهان بینی»، سخن ویلیام جیمز.