یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 474

اعتماد و اطمینان به افراد:

یج. اعتماد و اطمینان افراد به یکدیگر و سکونت نفس از ناحیه افراد دیگر، اعتماد پدر به پسر و به عکس، اعتماد زن به شوهر و بالعکس، اعتماد شریک به شریک، اعتماد همسایه به همسایه، اعتماد حکومت به ملت و بالعکس (داستان «تقی» در کتاب (آیینه) حجازی).

محبت برادرانه افراد به یکدیگر:

ید. محبت و احسان به یکدیگر به وسیله انفاقات، تعلیمات، ارشادها، دستگیریهای بیغرضانه، مخصوصاً احسان و محبت به افتادگان و مأیوسان و پیران و از پادرآمدگان. البته نیاز افراد به محبت غیر از نیازشان به احسان است. قرآن در باب انفاقها توجه کاملی دارد به آزار روحی نرساندن.

مایه اتحاد و اتفاق:

یه. وسیله اتحاد و اتفاق و یکپارچه شدن جامعه است و وسیله متحدشدن جانهاست، که «متحد جانهای شیران خداست».

آرامش خاطر:

یو. آرامش خاطر، گرم کردن دل و روح و ایجاد نشاط از راه جذب کردن انسان از خود محدود به حقیقتی قابل پرستش و ثابت و جاوید و محبوب که انسان با پیوند به او خود را از هر فنا و نیستی حفظ میکند.

ایجاد احساس تعهد و مسؤولیت:

یز. ایجاد احساس مسؤولیت و تعهدآوری در مقابل جامعه که امروز فوق العاده مورد توجه است.

استقامت:

یح. استقامت در برابر بحرانهاو تلاش و مقاومت پیگیر.

یط. جلوگیری از تزلزل ارزشها و اصالتها که در اندیشه نسل امروز پیدا شده و جلوگیری از پوچ پنداری نسبت به زندگی (نهیلیسم) و سرگردانی ناشی از آن که در نسل امروز پیدا شده است.

ایمان مساوی با قدرت:

2. از جمله بحثها در آثار ایمان این است که ایمان خود یک قدرت است برای بشر در مقابل قدرت اقتصادی و نظامی و غیره.

قدرت فردی در برابر نفس:

زیرا اولًا قدرت است در مقابل شهوات و مطامع نفسانی و برای تملک نفس و به عبارت دیگر قدرت کنترل بر نفس است (رجوع شود به جزوه مهندس کتیرایی برای کنترل ایمان).

قدرت اجتماعی:

ثانیاً قدرت است در مقابل تهدیدات و تخویفات امثال فرعون امثال سحره مؤمن را که گفتند: فَاقْضِ ما أنْتَ قاضٍ إنَّما تَقْضی هذِهِ الْحَیوةَ الدُّنْیا. در اینجاست که سخن کسانی که گفتهاند دین افیون اجتماع است، وسیله تخدیر و بیحسی است باید انتقاد کرد.