یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 473

رجوع شود به ورقههای «بیماری روحی و روانی» و ورقههای «یادداشت عبادت».

سعه میدان زندگی و ایجاد کانونی از لذت معنوی:

ح. یکی دیگر از آثار ایمان این است که میدان زندگی را بر انسان وسیع میکند و کانونی از لذت درونی به انسان میدهد، برخلاف بی ایمانی که:«وَ مَنْ أعْرَضَ عَنْ ذِکری فَإنَّ لَهُ مَعیشَةً ضَنْکاً وَ نَحْشُرُهُ یوْمَ الْقِیمَةِ أعْمی»..

روشندلی:

ط. یکی دیگر از آثار ایمان، روشنی دل است. مؤمن جهان را روشنتر میبیند.

ایمان به پیروزی:

ی. یکی دیگر امیدواری به حق و حقیقت است. مؤمن میداند که حق پیروز است و تلاش در راه حق و راه باطل یک جور نیست؛ اگر انسان در راه حق و درستی گام بردارد، نیرویی هست که او را تأیید میکند. إنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ ینْصُرْکمْ وَ یثَبِّتْ أقْدامَکمْ..

خوشبینی به نظام عالم:

یا. یکی دیگر از آثار ایمان، خوشبینی به نظام عالم و رضایت و انطباق با محیط عالم است. رجوع شود به ورقههای «بدبینی» و ورقههای «جهان».

تأیید عقل در تزاحم مطبوع و مصلحت:

یب. یکی دیگر این است که در تزاحم و تعارض مطبوع و مصلحت که طبع طرفدار مطبوع و عقل طرفدار مصلحت است، بهترین مؤید و تقویت کننده عقل است.

تقوا در نهان.

احسان بیطمع.

شجاعت بینظیر:

در کتاب «قرائت» سالمندان گفتیم که تقوا و عفت در نهانخانهها و احسان و نیکوکاری در نهایت بیطمعی، شجاعت و فداکاری و قیامهای حیرتانگیز در برابر جباران و فراعنه، همه از آثار خاص ایمان به خداست.

زور، پول، علم، صنعت، نظم و دیسپلین، تربیت و تلقین نمیتواند جای ایمان مذهبی را پر کند:

حیرت انگیزترین داستانها در این زمینهها در تاریخ اهل مذهب پیدا میشود، و گفتیم: نه زور و نه پول و نه علم و نه صنعت و نه نظم و تشکیلات و نه تربیت و تلقین و نه چیز دیگر نمیتواند جای دین را پر کند. البته منظور این نیست که دین جای آنها را پر میکند، و هر اندازه زور و پول و علم و صنعت و نظم و تشکیلات و تربیت و تلقین زیادتر بشود و تمدن به اصطلاح توسعه پیدا کند احتیاج به نیروی ایمان بیشتر میشود.