یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 472

و مأمون که کنیزی هدیه فرستاد و حضرت آن را پس فرستاد و اشعاری سرود، چون پیری پایان کار و روزهای آخر چراغ حیات تلقی نمیشود.

د. یکی دیگر از آثار و فواید ایمان زایل کردن وحشت مرگ به معنی وحشت نیستی است؛ به عبارت دیگر تغییردادن مفهوم مرگ است از نیستی به تحول و تکامل، زیرا این منطق و جهان بینی مفهوم مرگ را از نیستی تبدیل میکند به انتقال از نشئهای به نشئه دیگر. انسان غریزتاً از نیستی وحشت دارد. ایمان به انسان این عقیده را میدهد که مرگ انتقال است. در این صورت اگر انسان فاسدالعمل باشد از مرگ میترسد، نه به معنی وحشت از نیستی بلکه به معنی وحشت از شکنجه و عذاب، ولی اگر صالح باشد آرزوی مرگ میکند و میگوید: مرگ اگر مرد استگو نزد من آی- تا در آغوشش بگیرم تنگ تنگ ... رجوع شود به ورقههای «مرگ».

پشتوانه اخلاق:

ه. یکی دیگر از آثار ایمان این است که پشتوانه اخلاق است. آدم باایمان میتواند اخلاق محکم داشته باشد، یعنی اخلاقی که نه شهوات خودش آن را متزلزل کند و نه ترسها و تهدیدهای دیگران، زیرا اخلاق همواره از دو ناحیه تهدید میشود: از ناحیه مطامع و از ناحیه مخاوف و تهدیدات. رجوع شود به ورقههای «اول الدین معرفته»..

پشتوانه عدالت:

و. یکی دیگر از آثار ایمان این است که پشتوانه عدالت است. در ورقههای «عدالت اجتماعی» گفتیم که فرق انبیا و سایر مصلحین این است که آنها تنها قانون عادلانه آوردند یا خواستند بیاورند ولی انبیا علاوه بر آن، ایمان به عدالت و احترام حقوق را نیز آوردند.

جلوگیری از عوارض ناگوار عصبی و روانی:

ز. یکی دیگر از آثار ایمان این است که مانع بیماریهای عصبی و روانی است. در شماره «ب» گفتیم که ایمان مصائب را قابل تحمل میکند. آن از نظر مقدار رنجی بود که انسان میکشید. اکنون از نظر عوارض عصبی و روانی است که بعداً پیدا میشود. برای این جهت