یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 438

دشواریهای زندگی ما همین است که این اشتباه را مرتکب شدهایم.

تفاوت بین صنعت و آرمان این است که صنعت ماشین بیجان است، ولی آرمان با انسان و اندیشه و احساس او سر و کار دارد و همانطور که هر انسان فقط در شرایط اقلیمی مخصوص میتواند زندگی کند آرمان نیز چنین است [1]. آرمان زاده زندگی گذشته و دور و دراز یک ملت است و اگر هم تغییر میکند باز ریشه آن در گذشته است و اگر از ریشه جدا شود خواه ناخواه خشک میشود و از بین میرود. ما همه چیز را میتوانیم از خارج وارد کنیم جز آرمان را. هر آرمانی که از خارج وارد کردهایم هنوز از مرز نگذشته جان باخته و پوسته آن به دست ما رسیده است. به این هیپیگری جوانهای امروز بنگرید.

نقش آرمان در زندگی انسان:

آرمان و ایمان و فواید آن:

آرمان هرچه باشد بزرگترین فایدهاش این است که با ایجاد معیاری برای خوب و بد و درست و نادرست و زشت و زیبا انسان را از سرگردانی نجات میدهد و از تباه شدن و هدررفتن نیروی اندیشه او جلوگیری میکند. عمر جهان بسیار دراز است و عمر آدمی کوتاه و اگر انسان قرار باشد همه این مسائل را خودش بکاود و راه حل پیدا کند جز اینکه زندگیاش را میبازد، سردرگم و سرگردان هم میشود.

رفع سرگردانی و روشن شدن تکلیف فرد:

ولی وقتی انسان متعهد به آرمانی بود، آن آرمان هرچه میخواهد باشد دیگر تکلیف انسان با زندگی و مسائل آن روشن میشود [2] (تعبد و تسلیم).

بی ایمانی و جدال با خود:

یک نفر مسلمان واقعی و متعهد آدم واقعاً خوشبختی است، زیرا در برابر هر مسأله حکمی دارد که طبق آن عمل میکند ... مصیبت بزرگ وقتی است که انسان آرمانی نداشته باشد، مثل بیشتر مردم ما که هیچ گاه تکیه گاه فکری ندارند و به همین جهت شب و روز با خودشان

---

[1]. قابل قبول نیست؛ آرمانهای عمومی و بین المللی شانس موفقیت بیشتری دارد.

[2]. این خود دلیل است که هر مسلکی قادر به چنین کاری نیست مگر آنکه قدرت متعبد کردن داشته باشد.