responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فلسفۀ تاریخ ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 1  صفحه : 190

که بیشتر نظریه اینهاست میگوید این امر به مورخ مربوط نیست و این را هم مبتنی بر اصلی میکند که بعد آن را توضیح میدهیم. مسئله دیگر که در ضمن این بحث گفتهاند این است که اصلًا خود تاریخ آیا قاضی هست یا قاضی نیست؟

این مسئله دیگری است، به این معنی که انسانها در جامعه خودشان کارهایی میکنند و کوشش میکنند برای اینکه پرده پوشی کنند. حال با این وصف آیا تاریخ آینده قاضی برای گذشته هست یا نیست؟ قهراً اگر بگوییم تاریخ قاضی هست و قاضی خوبی هم هست، به مورخِ هر زمانی هم حق قضاوت میدهیم زیرا این دو امر ملازمهای دارند. در آینده راجع به این موضوع سخن میگوییم.

مسئله دیگر این است که داوری اخلاقی در مورد افراد کردن از آن جهت خطرناک است که همان نظریه قهرمانان تأیید میشود که تاریخ را قهرمانان به وجود میآورند و حال آنکه نظریه قهرمانان محدود است. فرد جزئی از جامعه است. [میگوید] اگر در جامعهای یک فرد کار بدی کرده است در واقع جامعه مسئول است و ما نباید جامعه را به بهای فرد تبرئه کنیم، فرد را مسئول بشناسیم تا جامعه تبرئه شود، آنچنان که در جهت عکسش هم صحیح نیست؛ یعنی آنجا که جامعهای پیشرفتی میکند، فرد را ستایش کنیم و جامعه را ندیده بگیریم. مطابق آن نظریه، فرد و قهرمان نماینده جامعه هستند و ستایشها در درجه اول از آنِ جامعه است که چنین افرادی پرورانده و به وجود آورده است. در اینجا نمیگوییم که چون ما قاضی نیستیم نباید داوری کنیم، بلکه میگوییم از باب اینکه فرد اصالت ندارد ما نباید فرد را موضوع داوری قرار دهیم، باید جامعه را مورد داوری قرار دهیم.

مسئله دیگر مسئله مشکل بودن داوری است. میگوید با چه معیاری و با چه مقیاسی ما میتوانیم داوری کنیم، در حالی که غالباً پیشرفتهای تاریخ ملازم بوده با یک سلسله جنایتها و در واقع تاریخ هیچ گاه گامی به جلو نگذاشته است مگر اینکه پایش را روی یک سلسله قربانیان گذاشته است. اگر ما با مقیاس آن قربانیها نگاه کنیم باید از نظر اخلاقی آن اعمال را محکوم کنیم ولی از نظر پیشرفتهایی که بعد حاصل شده باید آن را تحسین نماییم. این همان چیزی است که در کتب ما مثلًا در علم اصول باب «اهم و مهم» میگویند و در فلسفه امروز هم خیلی مطرح است.

گویا در جایی خواندم که بین آلبرکامو و سارتر این اختلاف نظر هست که سارتر این نظریه

نام کتاب : فلسفۀ تاریخ ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 1  صفحه : 190
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست